جزوه ماساژ09121507825

جزوه ماساژ-ماساژ تهیه و گردآوری توسط مهدی مرادی09121507825

مقدمه و تاریخچه

قرنهاست که ماساژ نقش عمده ای در درمان بیماران، مجروحان و معلولین بعهده داشته است. برخی از متخصصان به آن، هم چون اولین شکل های درمانی می نگرند. مالیدن یا نوازش کردن بخش آسیب دیده یا دردناک، در اکثر افراد به صورت غریزی انجام می گیرد. مادر با نوازش کودک او را آرام می کند. ماساژ یک اثر آرام کننده ذاتی و روانی دارد. بی شک ماساژ در قدیم به عنوان یک روش درمانی ذاتی مطرح بوده و از هزاران سال پیش، شیوه مردم پسند بشمار می آمده است. امروزه که پزشکی جنبه علم مطلق یافته است، ماساژ بیش از پیش بخشی از درمان پزشکی محسوب می شود و معمولا آن را با رضایت خاطر می پذیرند. اگرچه تنها بخشی از اثرات آن که از راه تجربه های آزمایشگاهی بدست آمده است مورد تأیید علمی واقع شده است اما هنوز پارامترهای کافی برای سنجش و اثبات ارزشهای درمانی گوناگون ماساژ در دست نیست.

ماساژ قدیمی در اعصار کهن سنتی برای بهبود بخشیدن به عملکرد ورزشکاران بود. این گونه کاربردهای ماساژ در رساله های بقراط و جالینوس دیده می شود. جالینوس 18 نوع متناوب ماساژ نرم، سخت، متوسط، آماده کننده و برگشت به حالت اولیه را از یکدیگر متمایز ساخته است و بیان مربی می بایست از شرایط بدنی ورزشکار آگاهی کامل داشته باشد. نقاشیهایی از یونان باستان در دست است که مالش پشت و سینه بوکس بازان، ماساژ وتر آشیل دونده ها و ماساژ عضله ساق پا را نشان می دهد.

دیم ماساژ را به عنوان یکی از بخشهای عمده مراقبت از ورزشکاران در یونان باستان توصیف می کند. در این زمینه در کتاب (تاریخ جهانی تربیت بدنی و علوم ورزشی) از جمله حمام گرم و حمام آفتاب هم یاد کرده است. وی همچنین نتیجه می گیرد که ماساژ ورزشی در آن دوران، تقریباً 500 سال پیش از عصر جدید بسیار متنوع و شامل کاربرد ابزارهای گوناگون و ترکیب ماساژ با سایر ورزشهای درمانی بود. قابل توجه آن که ماساژ تقریبا همواره همراه ژیمناستیک سبک فعال و تمرینهای تنفسی انجام می گرفته است. در یونان باستان نظام متعادلی بین ژیمناستیک و ماساژ برقرار است.

واژه «ماساژ» «Massage» از واژه لاتین «Massein» مشتق شده است که تقریبا معنی مشت و مالی میدهد و با واژه لاتین «Manus» به معنای دست نیز مرتبط است. ابزار واقعی انجام ماساژ دست حساس و جستجوگر درمانگر است. ماساژ به وسیله دنیای مردمان قدیم نیز شناخته شده و بکار گرفته می شده است. مصریان، ایرانیان، رومیان، ژاپنیها و چینیها نیز با کاربرد آن آشنا بوده اند. احتمالا در سده های میانه، تحت نفوذ دینی آن زمان، شناخت بدن انسان منسوخ شده بود. تنها در عصر جدید، تقریبا از 100 سال پیش ماساژ دوباره کشف شده است.

پوست

در هنگام رشد  جنین، بیرونی ترین لایه از میان سه لایه سلولی جنینی به نام اکتودرم به سیستم عصبی مرکزی تبدیل شده و سپس در قالب پوست برای پوشاندن بدن جنین رشد می کند. از آنجا که پوست آدمی بزرگترین منبع قابل رویت در ادراک احساسات می باشد بنابراین نقش اساسی در ارتباطات دارد. پوست روکش و پوشش محافظتی بی نظیری است که اطلاعات پیرامون محیط انسان را لحظه به لحظه تهیه و درک می کند. این لایه بی پناه سیستم عصبی مرکزی، گرما، سرما، و احساسات  لامسه ای و عاطفی و تغییرات فیزیولوژیکی را که در بدن انسان اتفاق می افتد دریافت می کند. پوست در هنگام خراشیدگی و زخم سطحی به عنوان یک محافظ و سد در برابر هجوم میکروارگانیسم ها عمل می کند. همچنین پوست مخزنی از عناصر دفاعی است که قادر است در برابر عفونتها مبارزه کرده و جراحتهای عمیق را التیام بخشید.

پوست چیست؟

پوست بدن ما یک بافت زنده است. این بافت زنده در هر 3 ساعت دو لایه جدید می سازد. در هر ساعت حدود یک میلیون یا بیشتر سلول ساخته می شود همچنین موارد زیر را نیز می سازد.

1.       بیش از دو میلیون منفذ عرق که مواد زاید را از بین می برد.

2.       در هر 5/2 سانتیمتر از پوست دو هزار غده وجود دارد که روغن مخفی تولید می کند. این روغن برای خاصیت ارتجاعی پوست بسیار حیاتی بوده و باعث مقاومت و ارتجاع در برابر صدمات می گردد.

3.       در 5/2 سانتیمتر حدود 5/4 متر رگ خونی وجود دارد.

4.       حدود 5 میلیون سلول حساس وجود دارد که باعث درک و احساس ما از دنیای اطرافمان می گردد.

5.       و بالاخره آب، قند، کلسیم و اسیدهای تولید ویتامین (د) را در خود ذخیره می کند.

پوست ما به عنوان یک الحاق سیستم عصبی در هنگام هیجانات با احساس خارش و سوزش، سرخ شدن در هنگام خجالت، کبود شدن در هنگام ترس و غیره احساسات عمیق ما را آشکار می کند. همچنین در هنگام سلامتی یا بیماری نیز پوست علایم و مشخصاتی را از خود بروز می دهد که در نتیجه تشخیص وضعیت سلامتی بسیار مهم و کاربردی هستند. این علایم از داغ شدن پیشانی، عرق سرد، جوش و دمل ها، زرد رنگی و لرزه نشان دهنده بیماری است گرفته تا سرخی طبیعی گونه ها را که نشان دهنده سلامتی است، شامل می شود.

آثار عمده ماساژ

آثار فیزیولوژیکی ماساژ در درجه اول تنظیم آهنگ تونوس عضله است. ماساژ تنها وسیله بدون خطر کاهش تونوس بیش از حد عضله است. بافت پیوندی و عضلانی تنها پس از ماساژ می توانند تمرینهای کششی و شل کردن را تحمل کنند. پژوهش نشان داده است که تنگ شدن مویرگها در عضله سبب فقدان انتقال استحاله یاخته ها در نتیجه کاهش سوخت و ساز می شود. ماساژ با افزایش گردش خون و سوخت و ساز موضعی، تونوس عضله را تنظیم می کند. افزایش انعطاف پذیری عضله نیز در این فرایند موثر است. ماساژ نه تنها گردش خون پوست را بهتر می کند بلکه منجر به پرخونی عضلات نیز می شود.

همراه با افزایش گردش خون در عضله و پوست آثاری بر لایه چربی زیر پوستی و بافت پیوندی نیز دیده می شود. در میان پاره ای یافته های تغییر ناپذیر علمی در زمینه آثار عمده ماساژ، بهبود تسریع دفع و زواید سوخت وسازی، برطرف شدن برجستگی های قدیمی آثار شیوه های بازتابی در نواحی دورتر و آثار واکنشی در دستگاه عروقی و سراسر ارگانیسم دیده می شود. ماساژ همچنین به سرعت مواد خستگی آور را از بافتها بیرون می راند و تنش عضله ای، دردناکی و کوفتگی عضلات را برطرف می کند. بدین ترتیب نه تنها از جراحت های ورزشی مانند کسیدگی و پارگی عضله پیشگیری می شود بلکه با بهبود گردش خون انتقال انرژی به عضله نیز تسریع می شود. ماساژ کار قلب و دستگاه گردش خون را تسهیل می کند.

ماساژ یک اثر مثبت روانی دارد به شرطی که به روش درست و در جهت آرامش عضلانی و احساس تعادل فردی کامل انجام گیرد.

آثار ویژه ماساژ را به شرح زیر می توان خلاصه کرد:

1-     اثر کلی بر روی موجود زنده

2-     افزایش موضعی قطر مویرگها

3-     تنظیم تونوس عضلانی

4-     تشدید برگشت خون وریدی و حرکت لنف، همراه با آثار مثبت مثلا تونوس ماهیچه ای

5-     فعال سازی هورمونهای عصبی، بافتی (برای مثال مواد فعال کننده عروق)

6-     اثر بازتابی در اعضای داخلی و نیز در بافتهای سطحی بدن.

7-     اثر تسکین دهنده کلی

مبانی ماساژ

درمانگران ورزشی باید اطلاعات و دانش اساسی در رابطه با کالبد شناسی انسان به علاوه قسمت هایی که باید مورد درمان قرار گیرد، داشته باشند. فیزیولوژی محل مربوطه و کارایی بسیار باید مدنظر قرار داشته باشد. مناسبترین روش آسیب شناسی که بر اساس آن روش درمانی را انتخاب می کنید، باید شناخته شود. درمانگران ورزشی باید در مورد روشها و تکنیکهای ماساژ در سطح بسیار عالی و ماهرانه اطلاعات کسب نماید. علاوه بر آن مهارتهای فردی، همکاری و تمرکز در استفاده از تکنیک ماساژ دادن بسیار لازم است. این افراد باید صفاتی مانند بردباری و علاقمندی به سلامتی بیمار و نیز وقار و احترام را در گفتار و رفتار از خود نشان دهند.

ویژگیهای ماسور

مهمترین موضوعی که باید مد نظر قرار گیرد، دستهای فرد ماساژ دهنده باید تمیز، گرم، نرم و خشک باشد و همچنین ناخنها کوتاه و صاف باشند. برای رعایت مسائل بهداشتی دستها باید قبل و بعد از ماساژ دادن شسته شود. اگر دستها سرد باشند، باید برای گرم کردن، آنها را مدتی در آب گرم نگه داشت و یا با مالش دستها به یکدیگر سبب گرم شدن آنها شد. حالت قرار گرفتن نیز مهم می باشد. زیرا باعث راحتی، عدم خستگی زیاد و مفرط، حرکت آزادانه بازوها، دستها و کل بدن می گردد. حالت و شکل درست ماساژ دادن همچنین باعث عدم خستگی و خمیدگی می گردد. وزن کل بدن باید به صورت متعادل بین هر دو پا تقسیم شود. در حالیکه بدن در حالت درست قرار گرفته است وقتی که می خواهیم قسمت بزرگی را ماساژ دهیم وزن بدن از یک پا به یک پای دیگر منتقل می شود. دست ماساژور باید در مرکز منطقه مورد ماساژ قرار گیرد. یک حالت خوب، اجازه عمل درست، فشار مناس و زدن ضربه موزون را خواهد داد.

آماده سازی بدن بیمار

حالت قرار گرفتن بیمار یکی از مهمترین عوامل ایجاد آسودگی ماهیچه ای برای انجام عمل ماساژ به حساب می آید. بیمار باید در حالت راحتی قرار بگیرد. حالت دراز کشیده مناسب ترین حالت است، زیرا با توجه به نیروی ثقل، خون به راحتی در رگها جریان پیدا می کند.

موضعی در بدن که لازم است ماساژ داده شود باید با توجه به نوع درمان در موقعیتی بلندتر قرار گیرد و به صورت کامل حمایت شود. در زمانی که شخص بر روی کمر خوابیده، برای ماساژ دادن شانه ها، پشت، کفل و پشت ساق ها یک متکا یا چیزی مشابه باید زیر شکم قرار گیرد. متکای دیگری در زیر مچ برای کمی خمیده نگه داشتن زانوها قرار گیرد. اگر بیمار در حالت طاق باز خوابیده باشد، یک متکای کوچک باید زیر سر و زانوها قرار گیرد. بعضی از اوقات دمر خوابیدن برای ماساژ شانه ها، پشت، و یا گردن بیمار بسیار دردناک است. در این حالت پیشنهاد می شود بیمار روی صندلی بنشیند، درحالکیه به طرف جلو متمایل است صورت خود را روی بالشی که روی میز است قرار دهد. نقاطی از بدن که مورد ماساژ قرار نمی گیرد باید برای اجتناب از سرماخوردگی پوشیده شود.

مهمترین ابزار کمکی در قرار دادن بدن در وضعیت درست، تخت ماساژ است. یک تخت نرم و فرو رفته به اندازه یک تخت زیاد سفت مضر است. در کنار یک تخت مناسب سایر وسایل مانند بالشتهای کوچک، بالشتکهای لوله ای، کیسه های شن کوچک و تکه هایی از اسفنج در اندازه و قطر مختلف لازم است. تخت ماساژ می بایست مجهز به وسیله قابل تنظیم حمایت سر باشد. به منظور تمیز نگه داشتن و ضد عفونی کردن تخت یک روکش لاستیکی قابل شستشو توصیه می شود. یک ملافه کتانی برای جلوگیری از تماس پوست با پوشش پلاستیکی ضروری است. تخت ماساژ می بایست 200 سانتیمتر طول و 65 تا 70 سانتیمتر عرض داشته باشد. ارتفاع آن متناوب است و می بایست بر حسب قند ماساژیست میزان شود. ارتفاع مناسب معمولا 75 سانتیمتر است.

اطاق ماساژ

اطاق مورد استفاده باید تمیز، روشن و دارای تهویه مناسب باشد. زیر زمین برای چنین روشهای درمانی مناسب نیست. دمای اتاق می بایست حداقل 24 درجه سانتیگراد باشد. و بیمار و ماساژیست باید محیطی آرام برای گفتگوهای لازم در اختیار داشته باشند.

تست پوست

قبل از استفاده از هر نوع روغنی می بایست از واکنش آن بر پوست خصوصا برای کودکان مطلع شویم. برای این کار کافی است که مقدار کمی از روغن را بر روی ناحیه کوچکی از پوست ریخته و 30 دقیقه صبر کنید چنانچه پوست نسبت به روغن حساس باشد محل روغن سرخ شده و پس از یک تا دو ساعت از بین می رود. چنانچه کودک به یکی از روغنها حساسیت آلرژیک نشان داد بقیه روغنها را امتحان کنید.

روغنهای اصلی

علاوه بر روغنهایی مانند بذر انگور، بادام شیرین و روغن نارگیل روغنهای اصلی دگری نیز وجود دارد که می توان از آنها در ماشاژ استفاد کرد. روغن اصلی عبارت است از روغن رایحه دار، لطیف و قرار که معمولاً از قسمتهای گوناگون یک گیاه از قبیل برگ، گل، دانه، ریشه، پوست، چوب، شیره و خلال تهیه می شود. روغن بدست آمده از لحاظ بو شبیه به گیاه آن است. از لحاظ خواص درمانی نیز شبیه به اصل آن گیاه خواهد بود.

وقتی که هنگام ماشاژ این روغن ها را استفاده می کنیم، ماده مزبور جذب پوست شده و خواص خود را به بدن انتقال می دهد. این موضوع به راحتی قابل آزمایش است، کافی است که یک پر سیر را در دستتان بمالید، پس از مدت زمانی متوجه خواهید شد که بازدم نفستان، بوی سیر دارد.

طریقه عمل:

1)      مقدار فشار باید مناسب با نوع و مقدار بافتهای موجود تنظیم گردد. همچنین باید با توجه به وضعیت بیمار و بافتی که مورد ماشاژ قرار میگیرد هماهنگ گردد. فشار از سمت بدن به جلو و از طریق قسمت نرم دستهاغ و با توجه به شرایط بیمار وارد شود.

2)      ریتم ماشاژ باید به صورت ثابت و منظم باشد. مدت هراستروک و زمان بین استروکها نیز باید با یکدیگر برابر باشد.

3)      مدت ماشاژ بستگی به نوع بیماری، اندازه محیط مورد معالجه سرعت حرکت، سن و وضعیت بیمار دارد. عکس العمل های بیمار برای تعیین مدت نیز باید مدنظر باشد.

4)      اگر یکی از اعضای بدن متورم باشد، ماشاژ را باید از بالای محل تورم شروع کرد. سپس از پایین محل تورم ماساژ را ادامه داد تا بر روی گردش خون اثر گذارد.

5)      ماساژ هیچگاه نباید با درد همراه باشد. فشار نباید طوری باشد که رنگ پوست بیمار تغییر کند. بجز در ماساژ اصطلاکی.

6)      طبق قانون کلی ماساژ باید همسوی تارهای عضلانی باشد.

7)      ماساژ باید خیلی آرام شروع شده بتدریج به اوج برسد و در انتها بصورت آرام خاتمه پیدا کند.

8)      بیمار باید در بهترین حالت، در جای گرم، راحت و آسوده قر ار گیرد.

9)      در صورت نیاز قسمتی از بدن می تواند از قسمتهای دیگر بالاتر قرار گیرد.

10)ماساژیست باید در حالتی قرار گیرد تمام بدنش از جمله دستها، پاها و بازوها براحتی عمل کنند و ماساژ بدون زحمت انجام شود.

11) روغن کافی جهت ماساژ دادن بدن و عبور ملایم و آرام دست بر روی بدن بیمار مصرف گردد(بجز در مورد ماساژ اصطلاکی) مصرف بیش از حد نیز جایز نمی باشد.

12) ماساژ باید با استروکهای سطحی آغاز شود. این استروکها سبب می گردد که روغن مورد استفاده در کلیه سطح مورد ماساژ پخش گردد.

13) فشار ماساژ باید در جهت جریان خون در وریدها انجام گیرد و دست بدون هیچگونه فشاری برگردانده شود. فشار در ماساژ باید متمایل بسمت مرک زباشد.

14) دست باید آسوده باشد ماساژ با دقت و ملایمت انجام گیرد و فشار در محل مورد نظر وارد آید.

15) زوائد استخوانی و مفاصل دردناک باید در صورت امکان از ماساژ معاف گردد.

خواص درمانی ماساژ با انواع روغنها

روغن بادام شیرین

این روغن را می توان به عنوان یک روغن حامل یا یه استفاده کرد. این روغن حاوی ویتامین ها و مواد معدنی مختلف و اسیدهای چرب است و برای تمام پوستهای خشک و حساس و ملتهب یا پوستهایی که زود پیر شده اند بسیار خوب است.

روغن هسته هلو و زردآلو

برای هر نوع پوستی ایده آل است. برای پوستهای خشک و حساس مناسب است.

روغن گلابی آووکادو

حاوی ویتامین در پروتئین لسیتین و اسیدهای چرب است. خاصیت شفابخشی و التیام بخشی دارد. برای پوستهای خشک بی آب چروک و خصوصاً اگزما بسیار مفید است.

روغن گل اشرفی

این روغن دارای خاصیت ضد التهابی قابض هورمونی شفابخش و التیام بخش است. اگزما زخمها رگهای گشاد شده جاری زخمها زخم تختخواب کبودی و خونمردگی و پوست حساس مناسب است.

گل خرسند یا پامچال

برای تسکین سندرم قبل از یائسگی ناراحتیهای دوران یائسگی بیماریهای قلبی کلسترول بالااگزما و پسوریازیس توصیه میشود. روغن جوجوبا مرطوب کننده و مغذی. این روغن عمیقاً در پوست نفوذ می کند و برای صورت و مو ایده آل است. برای آنکه اگزما پوست خشک و ملتهب و پوریازیس مفید است.

روغن گیاهک گندم

مغذی است برای مبارزه علیه پیری زود رس پوست اگزما و پسوریازیس مفید است. از کشیدگی پوست جلوگیری می کند.

عطر درمانی و ماساژ

در عطر درمانی از روغنهای اسانس دار برای دست یافتن به سلامت جسم و روان استفاده می شود.

روغن برگاموت

ضد افسردگی ، ضد عفونی کننده متعادل کننده و سرحال کننده.

برای عفونت مجاری ادرار، مهبل، خارش و برفک بسیار مفید است.

برای­دستگاه­گوارش بسیارسودمند است وسوء هضم نفخ وبی­اشتهایی­مثل بی­اشتهایی­عصبی را­کاهش می­دهد.

برای عفونت های دستگاه تنفسی مثل گلودرد، لوزتین و برونشیت بسیار عالی است.

برای پوست بسیار مفید است. برای بیماریهای عفونی مثل آبله مرغان و زونا بسیار مناسب است.

روغن بابونه

متعادل کننده، آرام کننده، برطرف کننده قرمزی و تحریک پوست و التیام بخش.

روغن بابونه برطرف کننده اختلالات قاعدگی، دردناک، یائسگی و خونریزی زیاد قاعدگی است.

دوره عادت ماهانه را مرتب کند. خشم و تحریک را کاهش می دهد.

برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است. گلبولهای سفید  خون را تقویت میکند. و دفعات و شدت عفونت را کاهش می دهد.

روغن سرو

کم کننده ترشح مایعات، سلامت زا برطرف کننده ناراحتی قبل از یائسگی، متعادل کننده چربی پوست بدن پف صورت واریس.

روغن اکالیپتوس

مسکن، ضدعفونی کننده، خلط آور.

این روغن برای فعال شدن مغز و ایجاد تمرکز بیشتر و انواع تبها و بیماریهای عفونی بسیار مفید است. استنشاق اکالیپتوس برای سرماخوردگی، سرفه، آسم، و سینوزیت مفید است.

این روغن برای کودکان و نوزادان مناسب نیست.

روغن کندر

خلط آور، نشاط آور، شاداب کننده، شفابخش و جوان کننده است. چروک را از بین برده پوست را خوشرنگ می کند.

روغن شمدانی

ضد افسردگی، متعادل کننده، شفابخش و جوان کننده است سیستم لنفاوی را تقویت میکند برای سوختگی، اگزما و تب خال مفید است.

روغن گل یاس

مقوی و محرک تمایلات جنسی، شفابخش و قوی کننده، از افسردگی بعد از زایمان جلوگیری می کند. برای برطرف کردن لک و افزایش قدرت کشش پوست مفید است.

روغن سرو کوهی

ضدعفونی کننده سم زدا، کم کننده و تصفیه کننده، برای آرتریت، نقرس و اختلالات رماتیسمی مفید است.

روغن اسطوخودوس

برطرف کننده درد، ضد افسردگی، متعادل کننده، شفابخش، جوان کننده و التیام بخش. این روغن برای فشار خون بالا، تپش قلب سریع و ناراحتی های قلبی مفید است.

روغن لیمو

ضدعفونی کننده، تصفیه کننده، حیات بخش و محرک. فشار خون بالا را کاهش می دهد. سیستم ایمنی بدن را بالا می برد. برای ترک خوردگی و بریدگی و زیگیل کف پا و واریس مفید است.

روغن بهارنارنج

برای قولنج، اسهال، سوءهاضمه ناشی از ناراحتی اعصاب موثر است.

برای کاهش لک صورت مفید است. به علت سلول سازی به خصوص در پوستهای خشک و حساس برای انواع پوستها موثر است.

روغن نعناع فلفلی

برطرف کننده درد، خنک کننده، هضم کننده، تسکین دهنده درد و محرک.

تقویت کننده حافظه، برطرف کننده خستگی فکری، تسکین دهنده سردرد ومیگرن.

برای پوست آفتاب سوخته و ملتهب را خنک می کند.

روغن گل سرخ

ضد افسردگی، مقوی، محرک تمایلات جنسی و جوان کننده.

روغن اکلیل کوهی

برطرف کننده دردهای ماهیچه ای و مفاصل، برای آرتریت، نقرس، رماتیسم، سفتی و فرسودگی ماهیچه ها، آسوده کننده فکر و کاهش دهنده خستگی فکری.

این روغن برای پوست و موی سر مفید است.

روغن صندل

ضدعفونی کننده ، مقوی، محرک تمایلات جنسی، شفابخش، آرامش دهنده و سرحال کننده.

روغن درختچه چای

ضد عفونی کننده، قارچ کش، ضد عفونت و محرک.

اساس شیوه های کلاسیک ماساژ

مکانیزم عملکرد

شیوه های اساسی ماساژ کلاسیک عبارتند از: نوازشی، فشاری، مالشی و مشت و مال. شیوه های ضربه ای (ارتعاشی)، شیوه های لرزشی و حرکات غیرفعال.

هر یک از شیوه های ماساژ کلاسیک دارای انواعی می باشد. روی هم رفته تعداد شیوه ها به بیش از 50 نوع می رسد.

ترکیب منطقی این شیوه ها با زمان وشدت اجرایی آنها بسیاری از مشکلاتی که سلامتی- پیشگیری و پزشکی درمانی در ورزش و پزشکی و زیبایی و دیگر علوم پزشکی در پیش رو دارد را بشکل کاربردی حل می کنند.

برای انجام روش های ماساژ قوانین کلی وجود دارد. برای مثال معمولا برای هر جلسه ماساژ با ماساژ نوازشی شروع و خاتمه پیدا می کند. و علاوه بر این هر شیوه ماساژ خیلی خوب با ماساژ نوازشی قابل ترکیب است.

بعد از ماساژ نوازشی بلافاصله ماساژ فشاری انجام می شود، با اینکه بعضی از متخصصین ماساژ در مورد ماساژ فشاری اشاره ای نکرده اند و این نوع ماساژ را همان ماساژ نوازشی با فشار بیشتر می گویند ولی از نظر ما این درست نیست.

روش انجام ماساژ و تأثیری که روی بافت می گذارد در ماساژ نوازشی با فشار و ماساژ فشاری متفاوت است. پس از آن شیوه های مالشی، مشت و مال و در پایان بهترین حالت با تکان دادن و هل دادن عضله می باشد. پس از آن شیوه ضربه ای، لرزشی، حرکت غیر فعال و نهایتا با شیوه ارتعاشی و نوازشی پایان می پذیرد.

برای انجام ماساژ بیمار باید در وضعیتی قرار گیرد که احساس آرامش نماید و عضلاتش بدون انقباض اضافی (شل) و همچنین در وضعیتی قرار گیرد تا ماساژیست نیز جهت انجام ماساژ راحت باشد.

هنگام ماساژ ماساژیست جایی می ایستد که یا حالت اریب و یا مستقیم نسبت به موضعی که می خواهد ماساژ را انجام دهد باشد تا بتواند هم به نقاط نزدیک و هم دور از خود، هم جلوتر و هم عقب تر از خودش مسلط شده ماساژ دهد. در این حالت دستها می تواند حرکت مستقیم، زیگزاگ، مارپیچی، دایره ای شکل و یا به شکل هاشور باشد.

مکانیزم عمل و تأثیر ماساژ با اعمالی که ماساژیست انجام می دهد مانند (فشار، جابجایی، کشیدن، و اصطکاک ایجاد کردن و غیره) رفلکسهای عصبی (احساسات رنجشی) مشخص می شود.

تکنیکها و روشهای اجرایی ماساژ کلاسیک

نوازشی

این روش روی سطح بافت (پوست) انجام می شود. در نتیجه ماساژ نوازشی پرخونی زیر پوستی زیاد شده و تبادلات غذایی بهتر صورت می گیرد. در کل بر اثر ماساژ نوازشی نوعی آرامش و بی حسی بر ارگانیزم بدن اتفاق می افتد. تکنیک انجام ماساژ نوازشی به صورت کشیدن دست روی سطح بدن بیمار بدون هیچ گونه فشار می باشد. فقط به صورت استثنا در بعضی از انواع ماساژ نوازشی همانند ماساژ هم مرکز و ماساژ شانه ای کمی فشار روی بدن بیمار دیده می شود. ماساژ نوازشی به انواع زیر تقسیم می شود:

ماساژ نوازشی نوع مستقیم

شخص ماساژیست به شکل عرضی در کنار بیمار قرار می گیرد، دستها در حالت شل بدون انقباض اضافی (چهار انگشت بسته و انگشت بزرگ باز می باشد) روی ناحیه ای که قصد ماساژ داریم قرار داده و به طرف جلو حرکت می دهیم. در این حالت انگشت بزرگ به طرف جلو می باشد و در پایان مرحله ماساژ نوازشی (روش مستقیم) انگشت بزرگ به طرف چهار انگشت دیگر می چسبد.

ماساژ نوازشی روش متناوب:

با هر دو دست این ماساژ را انجام می دهیم. حرکت دست بدون توقف می باشد. یکی از دستها بدون توقف می باشد. یکی از دستها روی سطح بدن به طرف جلو حرکت کرده به محض تمام شدن حرکت آن تا انتها، دست دیگر به شکل مستقیم اما به طرف عقب حرکت می کند در این حالت موقع برگشت به طرف عقب با کناره خارجی دست (انگشت کوچک) بر می گردیم.

ماساژ نوازشی به شکل زیگزاگ:

این ماساژ همانند ماساژ نوازشی نوع مستقیم است با این تفاوت که حرکت دست به طرف بالا و پایین به شکل زیگزاگ انجام می شود.

ماساژ نوازشی نوع ترکیبی:

یک دست همانند ماساژ نوازشی نوع مستقیم به طرف جلو به طور زیگزاگ و دست دیگر به طور مستقیم دست به طرف عقب.

ماساژ نوازشی نوع اطو کردن:

ماساژیست در طول عضو قرار گرفته و یک دست روی انگشتان دست بیمار قرار می گیرد و با دستی که به صورت مشت است به طرف بالا حرکت می کند، در سه سطح وسط، کنار داخلی و کنارخارجی عضو و سپس برگشت آن به طرف پایین در حالتی انجام می شود که مشت باز شده و کف دست روی سطح عضو به طرف پایین کشیده می شود.

ماساژ شانه ای:

این ماساژ همانند ماساژ نوازشی نوع اطو کردن است با این تفاوت که دست در حالیکه مشت است با برآمدگی بندهای انگشتان روی سطحی که ماساژ انجام می شود به طرف بالا حرکت کرده و برگشت آن همانند ماساژ اطو کردن می باشد.

ماساژ چنگکی:

ماساژیست طوری قرار می گیرد که با عضو بیمار 10 تا 45 درجه زاویه داشته باشد از این ماساژ بیشتر روی سر و بین دنده ها استفاده می شود. نحوه اجرا به این شکل می باشد که دست به شکل چنگک در آمده یعنی انگشتان ازهم باز می­باشد وروی سطح خارجی کنار دست (انگشت کوچک)به طرف عقب­برگشت می­کند.

ماساژ نوازشی (متحدالمرکز):

این ماساژ روی مفاصل انجام می شود. دستها همزمان در کنار هم روی مفاصل قرار داده می شود. دستها به طور متناوب روی مفاصل جابجا می شود.

راهنمای اجرای ماساژ نوازشی:

1.       ماساژ نوازشی با ریتم 30 تا 35 حرکت در دقیقه انجام می شود.

2.       تمام جلسات ماساژ با ماساژ نوازشی شروع و پایان می پذیرد.

3.       در یک قسمت تعیین شده بدن انجام دادن تمام انواع ماساژ نوازشی مناسب نیست و استفاده از انواع این ماساژ بستگی به موقعیت و راحتی قسمتهای بدن بیمار می باشد.

4.       اگر یکی از اعضای بدن متورم باشد، ماساژ را باید از بالای محل تورم شروع کرد. سپس از پایین محل تورم ماساژ را ادامه داد تا بر روی گردش خون اثر گذارد.

اشتباهات:

1-     در حین انجام ماساژ نوازشی ماساژیست با فشار زیاد روی پوست ماساژ را انجام دهد.

2-     کف دست ماساژیست به طور کامل به سطح پوست بیمار نچسبد و انگشتان دست باز باشد.

3-     ماساژ نوازشی با آهنگ سریع انجام شود در نتیجه پوست بیمار چروک شود.

ماساژ مالشی

این ماساژ باعث می شود که مایع مفصلی درون مفاصل زیاد شود و تونوس عضله بالا رود.

ماساژ مالشی (شانه ای):

این روش را در ماساژ نوازشی هم داشتیم با این تفاوت که در حرکت به بالا در ماساژ نوازشی دست ماساژیست با پوست بیمار کاملا تماس دارد و برگشت آن با کناره خارجی (انگشت کوچک) و به آرامی بود ولی در این روش هم حرکت رفت و هم حرکت برگشت با فشار روی پوست می باشد.

تذکر:

 1- بعد از هر ماساژ فشاری باید یک ماساژ نوازشی انجام داد.

2- هر نوع ماساژ را باید 4 مرتبه انجام داد.

در طول عضوی که می خواهیم ماساژ دهیم ایستاده یک دست را روی پنجه های دست بیمار قرار داده و دست دیگر را مشت کرده و بر آمدگی بندهای انگشت ماساژ را از پایین به بالا و از بالا به پایین انجام می دهیم این ماساژ در سه سطح عضو وسط، کنار خارجی و کنار داخلی انجام می شود.

این ماساژ باعث بالابردن الاستیسییه پوست شده و تغذیه پوست را تسهیل می کند و همچنین تحریک پذیری اعصاب را پایین می آورد و درد را کاهش می دهد. در هر حرکت 2 تا 3 درجه حرارت پوست با این ماساژ بالا می رود.

ماساژ مالشی (اره ای):

از این ماساژ در تمام قسمتهای بدن بخصوص در قسمت شانه استفاده می شود.

نحوه اجرا به این شکل است که دست را به حالت کاراته نگه داشته به طوریکه کف دستها روبروی هم با فاصله 3 سانتیمتر قرار گرفته به طوریکه انگشت کوچک پایین و تکیه گاه دست باشد و انگشت شست بالا قرار گیرد. دستها در جهات مختلف به شکل اره، عکس یکدیگر روی موضع حرکت داده می شود.

ماساژ مالشی (بریدن):

این نوع ماساژ برخلاف ماساژ اره ای پشت دستها روبروی هم قرار گرفته و کف دستها از فاصله میگیرند بطوریکه انگشتان شست به طرف پایین و انگشتان کوچک به طرف بالا قرار دارد. در این نوع ماساژ سطحی که با پوست بیمار در تماس است کناره خارجی انگشت اشاره و قسمت داخلی انگشت شست می باشد.

این نوع ماساژ بیشتر روی مفاصل انجام می شود همانند مفاصل شانه، زانو، مچ دست و مچ پا. بعد از این ماساژ معولا از ماساژ نوازشی (متحد المرکز) استفاده می شود.

ماساژ مالشی (رنده ای):

در این نوع ماساژ ماساژیست ساعد خود را موازی با ساعد بیمار قرار داده و دست دیگر را روی شانه بیمار گذاشته و با سر انگشتان دست دیگر روی ساعد بیمار در سه سطح وسط، کنار داخلی و کنار خارجی ضربه می زند.

بعد از این ماساژ همانند ماساژهای دیگر از ماساژ نوازشی استفاده می شود که بهتر است ماساژ نوازشی (متناوب) باشد.

ماساژ مالشی (رنده ای با دو انگشت):

از این ماساژ بیشتر برای روی دست استفاده می شود و با کمک انگشت اشاره و انگشت وسط درحالیکه در کنار یکدیگر هیتند روی دست بیمار را ماساژ می دهیم. در این حالت دست بیمار در دست ماساژیست قرار دارد (قابل توجه این که مابقی انگشتان ماساژیست بسته است.) پس از این ماساژ از ماساژ نوازشی (اطوی) استفاده می کنیم.

ماساژ مالشی (گاز انبری):

در این ماساژ دست ماساژیست به شکل گاز انبر می باشد. به صورتی که انگشت شست پایین، و باقی انگشتان در حالیکه به چسبیده اند در بالا به شکل گاز انبر به هم نزدیک می شود. این ماساژ بر روی مفاصل از دو طرف انجام می شود.

بعد از این ماساژ، ماساژ نوازشی (متحدالمرکز) انجام می شود.

تذکر: هرگاه ماساژ روی مفاصل انجام می شود ماساژ نوازشی بعد از آن ماساژ (متحدالمرکز) است.

ماساژ فشاری

این ماساژ تأثیر زیادی روی سلولهای چربی زیرپوستی عضلات، رباطها و مایعات درون مفصلی دارد.

ماساژ فشاری (پایه شست و سبابه):

در این ماساژ از قسمتهای شست، پایه شست و پاشنه دست استفاده می شود.

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته و با قسمتهای شست و پایه شست با فشار روی عضو بیمار به طرف بالا حرکت رفت را انجام می دهیم و حرکت برگشت با کنار خارجی دست (انگشت کوچک) به طرف پایین می آییم.

ماساژ فشاری با مشت:

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته با یک دست، دست بیمار را ثابت نگه داشته و با دست دیگر در حالیکه مشت است و به حالت ایستاده روی عضو بیمار قرار دارد به حالت دایره از پایین به بالا و از بالا به پایین حرکت می کند. این ماساژ در سه جهت (وسط، داخل و خارج) انجام می شود.

ماساژ نوازشی بعد از آن ماساژ نوازشی متناوب است.

ماساژ فشاری با پاشنه دست:

این ماساژ همانند ماساژ فشاری دایره ای است با این تفاوت که فشار از ناحیه پاشنه دست روی عضو بیمار به شکل دایره و با دست باز در سه جهت انجام می شود.

ماساژ نوازشی بعد از آن ماساژ نوازشی مستقیم است.

ماساژ فشاری 1 به 4:

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته و با یک دست دست بیمار را ثابت کرده و چهار انگشت به هم چسبیده و شست آزاد است. در این ماساژ شست به طرف چهار انگشت دیگر حرکت می کند.

ماساژ فشاری 4 به 1:

این ماساژ همانند ماساژ 1 به 4 است با این تفاوت که انگشت شست ثابت و چهار انگشت دیگر به طرف آن حرکت می کنند.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی مستقیم است.

مشت ومال (گاز انبری):

در این ماساژ ماساژیست در عرض عضو بیمار قرار گرفته ، چهار انگشت هر دودست به هم چسبیده بطوریکه دو دست در جهت مخالف هم حرکت دایره ای دارد. این ماساژ را نیز می توان به این صورت انجام داد که انگشتان یک دست روی دست دیگر قرار گرفته و جهت عقربه های ساعت حرکت دایره ای در سه جهت داخل، خارج و وسط انجام می شود.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی مستقیم است.

مشت ومال کششی:

این ماساژ را هم در طول و هم در عرض بیمار می توان انجام داد به این صورت که ابتدا عضو بیمار را به ماساژ اره ای گرم کرده، سپس هر دو دست را روی عضو بیمار قرار داده به طوریکه انگشتان شست در کنار هم قرار گیرند انگشتان شست را با فشاری که روی عضو بیمار وارد می شود از هم دور می کنیم.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی مستقیم است.

مشت و مال (چنگ زدن دایره ای):

این متد ماساژ مشت و مال برای سر استفاده می شود و هدف تسکین درد سر، آرامش اعصاب و تغذیه بهتر پیاز مو مورد استفاده قرار می گیرد.

در این ماساژ انگشتان دست را از هم باز کرده و به زیر موها می بریم و با حرکت دایره ای با دو شماره سر را ماساژ می دهیم.

لازم به ذکر است که این ماساژ می تواند توسط خود شخص نیز انجام شود.

مشت و مال (چنگ زدن خطی):

این متد ماساژ مشت و مال نیز برای سر استفاده می شود.

در این ماساژ دست را زیر موها برده و پوست سر را به طرف بالا و پایین کشیده، تکان می دهیم. این ماساژ در هر چهار طرف سر انجام می شود.

ماساژ مشت و مال (غلتیدن):

این ماساژ را می توان روی عضلات بزرگ مثل بازو، ران و کمر انجام داد. تاثیر این ماساژ عمقی است و جهت آرامش دادن به عضله به کار می رود.

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته و از آرنج تا بازو ادامه پیدا می کند به این صورت که دو شست دست در کنار هم بازو را در دست گرفته و با حالت تکان دادن به بالا و پایین حرکت انجام می شود.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی متناوب است.

مشت و مال (عادی):

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته و یک دست روی شانه قرار داده می شود و دست دیگر روی عضو بیمار به صورتی که شست ثابت و چهار انگشت دیگر به طرف بیرون حرکت می کند.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی مستقیم است.

مشت ومال (طولی):

این ماساژ را می توان روی عضله بازو و ران انجام داد. ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته و با دو دست عضو بیمار را گرفته به طوریکه یک دست در بالا و دست دیگر در پایین قرار دارد و دستها به نوبت جابجا می شوند، عضله را به نوبت دستها گرفته و رها می کنند، حرکت به طرف بالا انجام می شود. در این ماساژ انگشت شست نباید روی عضله لیز بخورد.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی متناوب است.

مشت و مال (با پنجه های دو دست):

ماساژیست در عرض عضو بیمار قرار گرفته و انگشت شست پشت بازو و چهار انگشت دیگر در حالیکه به چسبیده است عضله بازو را در اختیار می گیرد. و حرکت مانند خمیر مالیدن از پایین به بالا و برعکس انجام می شود.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی متناوب است.

مشت و مال فشاری (روی کشکک):

ماساژیست در طول و عرض عضو بیمار قرار گرفته با یک دست، دست بیمار را ثابت کرده و با دست دیگر درحالیکه انگشت سبابه از انگشتان دیگر جدا و بسته است با برآمدگی انگشت فشار عمودی روی عضو، تا سه شماره وارد کرده و رها می کنیم.

این ماساژ برای زانو متفاوت است به طوریکه کف دست روی کشکک زانو و دست دیگر روی آن قرار داده می شود و زانو را به هر دو جهت به شکل دایره حرکت می دهیم.

مشت و مال (حرکت دادن کشکک):

این حرکت روی زانو انجام می شود و برای کسانی که آرتروز و آرتریت دارند استفاده می شود. بیمار به پشت خوابیده و پاها کشیده است. ماساژیست در عرض عضو بیمار قرار گرفته، انگشتان دست بجز انگشت شست و سبابه را زیر کشکک قرار داده، سپس با انگشت شست و سبابه کشکک را گرفته و دو با طور افقی و دو بار به طور عمودی کشکک را حرکت می دهیم.

این ماساژ روی کمر نیز انجام می شود با این تفاوت که بیمار روی شکم خوابیده و ماساژیست پشت او قرار می گیرد و دست را درحالتی که انگشتان سبابه به هم چسبیده و انگشتان شست نیز به همین شکل است در کنار ستون مهره ها در طول، از پایین به بالا به صورتیکه پوست بدن بین انگشتان شست و سبابه جمع می شود  دست به طرف بالا حرکت می کند.

تذکر: این ماساژ روی ستون مهره ها انجام نمی شود و حرکت در کنار مهره ها انجام می گیرد.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی متحدالمرکز است.

مشت و مال (پیچیدن):

بیمار به پشت خوابیده زانوها را خم کرده تا اینکه عضله شکم در حالت ریلاکس قرار گیرد. یک دست باز و دست دیگر مشت می باشد و عضله شکم را با دستی که مشت است وارد دست باز می کنیم. این ماساژ در تمام جهات با هر دو دست انجام می شود.

ماساژ لرزشی(ضربه ای با سینه مشت)

ماساژیست در عرض عضو بیمار قرار گرفته یک دست روی شانه بیمار، و با دست دسگر در حالیکه مشت است خوابیده روی عضو بیمار در حالت ریلاکس ضربه وارد می شود این ماساژ یکبار با یک دست و یکبار با دو دست انجام می شود.

ماساژ نوازشی پس از ماساژ لرزشی ضربه ای نوازشی متناوب است.

تذکر: ماساژهای لرزشی، ضربه ای برای کودکان استفاده نمی شود.

ماساژ لرزشی(ضربه ای با پاشنه مشت)

ماساژیست در عرض عضو بیمار قرار گرفته یک دست روی شانه بیمار، و با دست دیگر در حالیکه مشت است با مشت ایستاده روی عضو بیمار در حالت ریلاکس ضربه وارد می شود این ماساژ یکبار با یک دست و یکبار با دو دست انجام می شود.

ماساژ لرزشی(ریز ریز کردن)

ماساژیست در عرض بیمار قرار گرفته و از طرف انگشتان کوچک روی عضو بیمار به آرامی و در حالیکه دست در حالت ریلاکس باشد ضربه زده می شود. این ماساژ را هم می توان با یک دست و هم با دو دست انجام داد.

ماساژ لرزشی(شلاقی)

ماساژیست در عرض عضو بیمار قرار گرفته یک دست روی شانه بیمار و با کف دست دیگر روی از این ماساژ برای کودکان هم میتوان استفاده کرد. عضو بیمار ضربه زده می شود. این ماساژ را نیز می توان هم با یک دست و هم با دو دست انجام داد.

از این ماساژ می توان روی صورت نیز استفاده کرد بدون اینکه روی نای و تیروئید ضربه وارد شود.

ماساژ ضربه ای (با نوک انگشتان)

این ماساژ روی صورت انجام میگیرد. این ماساژ را هم خود شخص می تواند انجام دهد و هم شخص ماساژیست.در حالیکه بیمار نشسته است ماساژیست پشت سر او قرار میگیرد و آرام با سرانگشتان به صورت ضربه زده می شود.

ماساژ (جنباندن)

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته و یک دست روی شانه قرار داده می شود با دست دیگر در حالیکه انگشت شست و انگشت کوچک به هم نزدیک می شوند با سه انگشت وسط حرکت لرزشی از پایین به بالا و برعکس به عضو بیمار داده می شود این حرکت را با دست دیگر هم می توان انجام داد. این ماساژ روی بازو و ران استفاده می شود. ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی متناوب است.

ماساژ لرزشی (تکان دادن)

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته دست بیمار را به طور افقی از بالای مچ نگه داشته و به طور افقی و عمودی حرکت میدهیم. این حرکت از مفصل شانه انجام می شود.

تذکر: این حرکت را روی کودکان نباید انجام داد.

ماساژ لرزشی(نقطه ای)

ماساژیست در طول عضو بیمار قرار گرفته دست را مشت کرده با برجستگی بند دوم انگشت سبابه روی عضو بیمار از پایین به بالا حرکت کرده به طوریکه این عمل با فشار و لرزش انجام می شود.

ماساژ نوازشی پس از این ماساژ نوازشی متناوب است.

صفحاتی از تاریخ: ماساژ سوئدی

ماساژ سوئدی در اصل بوسیله یک سوئدی ولی نه در سوئد ایجاد شد، در عوض ماساژ تقریبا در جهان با نام ماساژ کلاسیک یاد می شود و در بیشتر اروپا واژه «ماساژ کلاسیک» از ماساژ سوئدی رایجتر می باشد. اما در آمریکا واژه «ماساژ کلاسیک» خیلی کم استفاده می شود در حالیکه ماساژ سوئدی به اغلب و مایه و متد همه ماساژها بطور کلاسیک می باشد.

بنابراین واژه ماساژ سوئدی در تعدادی از روشها اشتباه است. من از یک کتاب ماساژ که در 100 سال پیش نوشته شده چیزی نمی فهمم که ربطی به ماساژ سوئدی ندارد که نوشته پیتر هنری لینگ (1837-1776) که یک سوئدی است. کنار گذاشتن بحث اینکه ماساژ سوئدی اشتباه است و از نظر تاریخی صحیح تر است که ماساژ کلاسیک نامیده شود و پیتر لینگ بوجود آورنده ماساژ سوئدی نبود. ممکن است برای بسیاری از خوانندگان این مطلب یک شوک باشد. اما یقیناً درست است. پیترلینگ نه تنها پدر حرکات ژیمناستیک سوئدی نبود بلکه محصل و تحصیل کرده موسسه پادشاهی ژیمناستیک به تأسیس 1813 هم نبود. در ماساژ سوئدی بخش زیادی بوسیله ضربات اصلی متدش را می سازد تعیین می شود مانند: افلوراژ، پتریساژ، تاپتومنت و فریکشن یا وایبریشن که بعدا اضافه شد، هیچگاه به وسیله پیترلینگ استفاده نشد و نه بوسیله جانشینان او و نه بوسیله موسسه مرکزی ژیمناستیک پس این واژه ها از کجا آمده اند؟

جورج مزگر هلندی که معمولا بوسیله فیزیکدانان تأمین می شد از قبیل امیل کلین و ریچارد هیل کسی که درباره ریشه ماساژ و ژیمناستیک تحقیق می کرد و بعنوان مردی که به نام های فرانسوی عادت داشت اصول ضربه را مشخص کرد و تحت آن او ماساژ را به شکل امروزی سیستماتیک کرد. عنوان ماساژ سوئدی یا کلاسیک واژه «سیستم حرکات سوئدی» در طول نیمه دوم قرن 19 به سیستم ماساژ سوئدی تغییر کرد. سیستم لینگ، سیستم حرکات سوئدی یا سیستم حرکات ژیمناستیک سوئدی بود. این ممکن است دلیل ارتباط غلط با پیام سوئدی برای مدت طولانی باشد. وقتی اولین کتابها در سیستم ژیمناستیک سوئدی لینگ نوشته شد، نویسندگان به واژه های فرانسوی عادت داشتند بنابراین مزگر (هلندی) از آن زمان از آنها استفاده می کند. بعدها نویسندگان به همین دلیل واژه های فرانسوی را به لینگ نسبت می دادند.

دکتر جورج تیلور، نویسنده سال 1885 از واژه های: کلاپینگ، ناکینگ، استروکینگ، نیدینگ، پولینگ، شاکینگ، و وایبریتینگ استفاده می کند. بعنوان حرکات متأثر که بوسیله لینگ در سیستم ژیمناستیک سوئدی استفاده می شد. در حالی که او خیلی کم به توضیح این حرکات توجه دارد. ممکن است اسن طور توضیح داده شود که اولا برای اینکه لینگ هیچ توضیحی ارائه نکرده و ثانیا بخاطر گذر کردن از این مسئله از طرف تیلور اما بکارگیری حرکات متأثر باید اعتراف کرد که با مشکلاتی روبروست که از استفاده کلی آنها در منابع پزشکی جلوگیری خواهد کرد. ساختار یک درس معمولی پزشکی شرایط لازم برای تقاضای موفقیت را ندارد. درایت لازم برای توضیح و اجرای درست آن فقط بوسیله تمرین مداوم و طولانی بدست می آید وکار بسیار سختی است.

با این وجود، در سال 1890 عده ای از فیزیکدانان و غیرفیزیکدانان کتابهایی منتشر کردند که توضیح می داد جزئیات را با پاورقی و اشاراتی به حرکات ماساژ که ما حالا از آن به نام ماساژ سوئدی یاد می کنیم. و ماساژ سوئدی یا کلاسیک بشکل وسیعی در شماری از آسایشگاه ها و همچنین در یکی از بزرگترین آنها که بوسیله «دکتر جان هاروی کلوگ» اداره می شود و دیگر تأسیسات در اروپا و آمریکا مورد استفاده می باشد. این نوشته ها و استفاده موفقیت آمیز حرکات ماساژ به پایه گذاری و درهم آمیختن ماساژ با هر نوع ژیمناستیک یا حرکات سیستمی پایان داد به شکلی که در گذشته رایج بود. و ظهور ماساژ را بعنوان یک ابزار مستقل درمان برای اولین بار در طول تاریخ خود به عرصه آورد. و اولین متد ماساژ سیستماتیک مستقل بوسیله مزگر (هلندی) بود و از آن زمان تا بحال در حال گسترش می باشد.

ماساژ Massage

ماساژ به دو شیوه انجام می شود: 1- ماساژ سنتی. 2- ماساژ کلاسیک

تعریف 1: ماساژ عبارت است از یک سری حرکات منظم و مرتب (ریتمیک) و اصولی (با استفاده از علوم) که بر روی بافتهای بدن بمنظور اهداف خاصی بکار می رود. به عبارت دیگر ماساژ عبارت است از یک سری حرکات و مهارتهای دستی که به طور منظم و مخصوص بر روی بافت های بدن جهت تأثیر بر روی سیستم عصبی عضلانی و گردش خون عمومی بدن به کار می رود.

تعریف 2: ماساژ عبارت است از تحریک مکانیکی بافتهای بدن بوسیله فشار و کشش موزون و این عمل باعث می شود که بسیاری از مشکلات جسمی و روحی افراد کاهش یابد.

تعریف 3: ماساژ عبارت است از ایجاد تحریک علمی و سیستماتیک که بر روی بافتهای نرم بدم هنگامی که دچار کوتاهی، درد و ناراحتی یا چسبندگی بودند استفاده می شود.

بطور کلی ماساژ عبارت است از حرکاتی که با دست بر روی بافتها انجام می گیرد.

ماساژ از یک کلمه یونانی به نام Massage بمعنی مالیدن گرفته شده است که این کلمه خود از ریشه لاتین Manus بمعنی دست مشتق شده است یعنی ماساژ حرکاتی است که دست انجام می دهد.

تاریخچه ماساژ

اولین شیوه درمانی برای رفع ناراحتیهای انسان ماساژ است زیرا ریشه در ذات و فطرت انسان دارد. در واقع ماساژ یک تکنیک ذاتی در وجود انسان است و قدمت آن به خلقت انسان بر می گردد. زیرا انسان ها بطور ناخودآگاه و فطری و ذاتی از ماساژ جهت آرامش و تسکین برخی از دردهای خود استفاده می کردند. از آنجائیکه ماساژ یک تکنیک عامه پسند است و افراد از آن لذت می برند وشیوه درمانی خوشایند و لذت بخش است اگر به شکل صحیح و در مواقع مناسب بکار رود عوارضی ندارد (برخلاف بعضی از شیوه ها) و افراد از قدیم الایام نسبت به این شیوه رغبت نشان می دادند.

بسیاری از دانشمندان مثل بوعلی سینا، بقراط، جالینوس و... از این شیوه درمانی جهت درمان بیماریها استفاده کرده اند. بقراط حدود 460 سال قبل از میلاد در بحثی راجع به درمان در رفتگی شانه مالش ملایم و آرام ناحیه شانه را جهت درمان آن ذکر می کند. ابوعلی سینا جهت درمان ناراحتیهایی مثل کمردرد یا سیاتیک ماساژ را تجویز نموده است این امر را تصاویر باقیمانده از تاریخ بدست آمده است.

در قدیم ماساژ با تمرین درمانی یا درمانهای دیگر مخلوط بوده است اما به تدریج فردی با نام Kleen اولین کسی بود که ماساژ را جدا به عنوان رشته ای مطرح گردد و در سال 1895 کتابی منتظر کرد و ماساژ را به شکل نوین خود عنوان نمود و در سال 1968 لینگ ماساژ کلاسیک نوین امروزی را طراحی نمود در سوئد این فرد که یک متخصص بدنسازی بود با آموزش تعداد زیادی از افراد دانشجویان را نسبت به تکنیکهای مختلف ماساژ کلاسیک آشنا نمود و این افراد با رفتن به کشورهای دیگر شیوه ماساژ لینگ را ترویج نمودند.

در سال 1900 شخصی آلمانی به نام Hoffa کتابی تحت عنوان تکنیکهای ماساژ در آلمان به چاپ رساند که این کتاب هنوز به عنوان text استفاده می شود. (برای تدریس اصول و تکنیک های ماساژ) در سال 1975 فردی به نام Mennel که یک فیزیوتراپیست بود در آمریکا کتابی تحت عنوان درمان فیزیکی با ماساژ و حرکت منتشر نمود. این فرد با تدریس و آموزش تکنیکهای ماساژ در بین اطباء و پزشکان گامی موثر در رواج کاربرد ماساژ در بیماریها برداشت در سال 1975 دکتر سیریاکس که یک متخصص ارتوپدی بود نوع خاصی از ماساژ friction را شرح داد و از این تکنیک جهت درمان بسیاری از اختلالات و ناراحتی های سیستم عضلانی استفاده نمود. ماساژ ورزشی Medicine sport  نیز کاربرد دارد. برای رفع خستگی در ورزشکاران تکنیکهای ماساژ خاصی دارد.

تاریخچه کاربرد ماساژ در ورزش:

استفاده از ماساژ برای رفع خستگی ورزشکاران قدمت طولانی دارد. گالن حدود 18 نوع ماساژ بعد از مسابقه را جهت رفع خستگی توضیح داده است. همینطور استفاده از ماساژ در ناحیه پشت قفسه سینه در ورزشکاران مشت زن و ماساژ تاندون آشیل و عضلات ساق پا در دوندگان از تصاویر بدست آنده یونان باستان ثابت شده است. همینطور دیم ماساژ را بعنوان بخشی از مراقبت از ورزشکاران در یونان باستان توصیف می کند. وی در کتاب تاریخ جهانی تربیت بدنی و علوم ورزشی از ماساژ همراه با دوش آب گرم و نورخورشید جهت درمان بسیاری از ضایعات ورزشی مثل در رفتگی و اسپاسم عضلات و اختلالات دیگر عضلانی نام می برد.

اهداف استفاده از ماساژ

1-     کاهش درد 

2-     جلوگیری از چسبندگی بافتها

3-     بهبود یا افزایش جریان خون

4-     ایجاد آرامش یا relaxation

5-     تنظیم تونوس عضلات

6-     کاهش ادم و التهاب بافتها

7-     بازگشت جریان لنف

8-     کمک به دفع مواد زاید

9-     رفع خستگی

10-             بخشی از علوم تندرستی بدن است بسیاری از مردن ماساژ را برای بدست آوردن لطافت پوست، بهبود ظاهر فردی و زیبایی انجام می دهند.

اثرات ماساژ

1.       تأثیرات فیزیولوژیک

2.       تأثیرات مکانیکی

3.       تأثیرات رفلکسی یا انعکاسی

4.       تأثیرات روانی سایکولوژیک

تأثیرات فیزیولوژیک

1-     بهبود جریان خون: ماساژ باعث کمک به برگشت خون از اندام و عضلات می شود. معمولا هنگام بیماریها و ضایعات مانند فلج عضلات یا اتروفی عضلات یا مواقعی که شخص درد دارد یا بطور کلی مواقعی که فرد عضو خود را بی حرکت نگه می دارند و از انجام انقباض عضلانی خودداری می کند گردش خون یا جریان خون کاهش پیدا میکند یا متوقف می گردد برای اینکه جریان گردش خون کمک کنیم می توان از تکنیک های ماساژ استفاده کرد.

چنانچه ماساژ را از انتهای اندام به سمت قلب (یعنی به سمت مرکز بدن) اعمال کنیم این امر باعث تسریع برگشت خون از عضلات و اندامها به قلب می شود به بیان دیگر در هنگام انجام ماساژ روی مویرگها و رگهای خونی فشار وارد می شود و همین فشار بعلت کمک به برگشت مواد و خون از عضلات به سمت قلب می گردد از طرف دیگر تماس پوست دست ماساژ در بیمار بطور رفلکسی باعث اتساع مویرگها و عروق خونی می گردد و همین امر تبادلات جریان خون بین عضلات و قلب را بیشتر می کند.

2-     کمک به جریان لنف: لنف مایعی است چسبنده که به آهستگی در سیستم لنفاوی حرکت می کند همانطور که می دانیم حرکت لنف بستگی به نیروهای خارجی همانند انقباض عضلانی و فشار ناشی از مویرگها دارد عدم حرکت بعلت درد یا فلج باعث کاهش جریان لنف می شود ماساژ می تواند موجب تحریک جریان لنفی گردد و از ادم یا التهابی که معمولا  بدنبال عدم فعالیت پدید می آید جلوگیری نماید. بنابراین در هنگامیکه انقباض و حرکتی نداریم بهترین شیوه برای کمک به جلوگیری از التهاب ماساژ می باشد.

3-     بهبود کار عضلات: تقویت عضله فقط توسط یک شیوه فعال که انقباضات عضلانی بوجود آورد صورت می گیرد و ماساژ نمی تواند باعث تقویت عضله شود زیرا ماساژ یک شیوه غیرفعال (پاسیو) است. البته چون ماساژ باعث افزایش گردش خون می شود می تواند زمینه آمادگی فرد را جهت انجام تمرینات تقویتی فراهم آورد تحقیقات و بررسی نشان می دهد که ماساژ علاوه بر تأثیراتی که روی پوست دارد می تواند تاثیراتی هم بر روی ارگانهای دیگر مثل عضلات داشته باشد نظر بر این است که ماساژ باعث بهتر شدن تغذیه فیبرهای عضلانی می شود و مایع خارج عروقی را به حرکت در می آورد همین طور ماساژ به انقباض عضله کمک می کند تأثیر دیگر ماساژ روی عضلات اثر آن روی تعادل شیمیایی عضله است اگر عضله بطور فعال منقبض شود در نتیجه ترشح اسید لاکتیک یا مواد دیگر زمینه اسیدی در بدن ایجاد می شود که کرامپ و درد بدنبال دارد ولی اگر ماساژ به کار رود تعادل اسیدی بازی بدن بهم نمی خورد زیرا اسید لاکتیک دفع نمی شود.

4-     تأثیر روی پوست بدن: وقتی دست با پوست تماس می یابد تا هنگام اجرای تکنیکهای ماساژ اثرات درمانی آن برای پوست وجود دارد یکی از اثرات مهم آن تماس دستها با التهابی اعصاب حس می باشد و همین امر باعث تسکین درد و ایجاد آرامش می شود. همینطور ماساژ باعث دفع بهتر مواد زاید از طریق پوست می شود یعنی ماساژ موجب بازنگهداشتن پهناور پوستی می گردد تأثیر دیگر ماساژ روی پوست در مواقعی است که عضو یا اندام در گچ یا اتل مدتی ثابت و بی حرکت بوده باشد در این مواقع بعلت فشار زیاد از کاهش تبادلات بین بافتی لایه های پوست زنده مختل می شود یا از بین می رود و بجای آن یک پوست مرده جایگزین می شود با استفاده از ماساژ می توان لایه های پوستی جدید را تحریک نمود و بدین ترتیب بر سلامتی پوست افزود.

5-     تأثیر روی بافت همبند: کاهش چسبندگی بافتها در مواردی که عضوی دچار سوختگی و اسکار می شود ماساژ باعث رفع چسبندگی بافتهای همبند می شود. در مواردی که سلولهای اضافی بافت فیبروزه در بافت وجود داشته باشد بوسیله تکنیکهای مختلف ماساژ می توان بافت فیبروزه را نرم نمود و با فشاری که بر پوست اعمال می شود باعث جدا شدن این بافت از سطح پوست می گردد همینطور ماساژ با جلوگیری از ایجاد دادن بدنبال صدمات مختلفی که بر بدن وارد می شود می تواند بعنوان یک عامل پیشگیری کننده از ایجاد اسکار و بافت فیبروز جلوگیری کند. پس ماساژ هم جنبه پیشگیری و هم جنبه درمان دارد. بطورکلی ماساژ باعث افزایش قطر مویرگها یا اتساع مویرگها، تنظیم تونوس عضلانی یا بهتر شدن وضعیت برگشت خون وریدی و حرکت لنف بهتر شدن فعالیت غدد عرق، تنظیم تعادل شیمیایی بافتها و بهتر شدن فعالیت ارگانهای مختلف بدن می شود.

علی رغم اعتقادات ماساژ نمی تواند باعث تقویت عضله کاهش وزن یا از بین رفتن چربیهای بدن گردد چربی فقط در صورت فعالیت فیزیولورتایک از بین می رود و وزن فقط در صورت تمرینات مرتب کم می شود.

موارد درمانی استفاده از ماساژ Indications:

1-     کاهش درد: مهمترین کاربرد ماساژ در فیزیوتراپی است خصوص دردهای عضلانی-اسکلتی MS مثل انواع کمر دردها، یا انواع اسپاسم های عضلانی یا دردهایی که منشاء عصبی دارند یا دردهای عصبی و دردهای انتشاری (radicular pain) برای مثال در ضایعات C5 و C6 درد در طول است منتشر می شود.

2-     کاهش چسبندگی ها یا شب شدن بافت اسکار (جمبند) یا رفع چسبندگی یا stiffness داخل مفصلی که این امر بیشتر در سوختگی ها کاربرد پیدا می کند و همینطور در بیمارانی که متعاقب عمل جراحی دچار چسبندگی شده اند.

3-     کاهش تورم و التهابهای مزمن: در بعضی از ضایعات مثل تاندونیت یا کپسولیت یا التهاب لیگامانها تورم و التهاب در بافتهای نرم مشاهده می شود که استفاده از ماساژ موضعی بشکل دورانی در کاهش تورم و التهاب مفید است. این ضایعات بیشتر در افراد جوان، کارگران و ورزشکاران بوجود می آید مثلا در وزنه برداران یا والیبالیست ها و...

تانوونیت در عضلات biceps, Rot.cuft و تری سپس در ورزشکاران والیبالیست و وزنه بردار شایعتر است که علت آن میکروتروماست (میکروتروما ضربات مداوم و کوچکی است که بر یک ناحیه وارد می شود) اثر ماساژ در این مورد رفع تجمع مواد زاید و بهبود گردش خون محل است.

4-     رفع اسپاسم و گرفتگی عضلانی: ماساژ سطحی برای کاهش اسپاسم عضلات مفید است.

5-     در مورد کم خونی یا نقصان گردش خون برای بهبود گردش خون یا بهبود تغذیه در متابولیسم مفید است در افراد مسن یا فنج که مجبور به خوابیدن در بستر هستند زخم فشار یا زخم بستر bed sore در مناطقی که تحت فشار استخوان قرار دارند بوجود می آید که علت آن نقصان گردش خون یا کمبود جریان خون در موضع است بهترین روش جلوگیری در زخم بستر ماساژ است (هم در درمان و هم در جلوگیری).

در ماساژ گردش خون موضعی را افزایش می دهیم و احتمال بوجود آمدن زخم بستر کمتر می شود و اگر زخم ایجاد شده باشد ماساژ اطراف زخم باعث بهبود گردش خون در محل می گردد. ماساژ بافت پیوندی در دیابت اهمیت زیادی دارد زیرا بافت دچار کم خونی است و بتدریج دچار قانقرن می گردد.

موارد استفاده ماساژ بطور خلاصه عبارتند از:

ماساژ جهت درمان هر نوع پاتولوژی که هدف آن رفع درد یا تورم و ایجاد تحرک در بافتهایی که دچار چسبندگی یا  stiffness شده اند استفاده می شود مثلا متعاقب شکستگی ها و دررفتگی ها و تروماها و صدمات مفصلی و sprain ها و ضایعات عصبی و عضلانی، درمان زخمهای پوستی، ضایعات مفاصل مثل ارتریت و همین طور بورسیت یا فیبروزیت (التهاب سنج عضله)

(کشیدگی یا فشار لیگامانها یا کپسول مفاصلی یا تاندونها را strain گویند که در صورت شدید بودن بافت دچار پارگی خفیف می گردد که sprain گویند.)

ماساژ در بیمارانی که دچار فلج مغزی هستند (CP) یا بیمارانی که مشکلات روانی دارند یا دچار خستگی بیش از حد هستند کاربرد دارد.

موارد عدم استفاده درمانی ماساژ Cantraindication:

1-     شکستگی ها یا دررفتگی های کامل

2-     زخمهای باز: ماساژ باعث تشدید خونریزی می گردد.

3-     وجود سرطان یا تومور: ماساژ به متاستاز سلولهای سرطانی کمک می کند.

4-     عفونتهای حاد: ماساژ به انتشار عفونت کمک می کند.

5-     وجود هماتوم در مراحل حاد: در مراحل بعدی ترمیم می توان از ماساژ استفاده کرد.

بطور خلاصه:

1.       هرگاه ماساژ باعث شود یک پاتولوژی یا آسیب از طریق پوست یا جریان لنف یا چون منتشر شود نباید از آن استفاده کرد.

2.       ماساژ را در محلی که خونریزی دارد به کار نمی بریم.

3.       در صدمات حاد که موجب پارگی مویرگهای عروقی خونی می شود پس از 24 ساعت یا 48 ساعت می توان از ماساژ استفاده کرد و قبل از آن بخاطر تشدید خونریزی نباید استفاده شود.

4.       ماساژ را هرگز در محلی که تورم یا التهاب حاد  وجود دارد استفاده نمی کنیم زیرا درد تشدید می شود چون ماساژ گیرنده های درد را با اعمال فشار بیشتر (علاوه بر فشار التهاب) تحریک می کند. اما در مراحل مزمن مثل کپسولیت یا بورسیت و تاندونیت می توان استفاده کرد.

5.       در مورد آرتریت روماتوئید در مراحل حاد

6.       در مورد بیمارانی که اشکلات عروقی یا لنفاوی دارند یا بیماریهای قلبی دارند باید دقت شود.

مثلا در مریض مسنی که دچار شکستگی شده است ممکن است لخته ای ایجاد شود که در اثر ماساژ کنده شود و به طرف قلب یا مغز برود و دچار سکته مغزی یا سکته قلبی شود. ناحیه ای که دچار ترومبوز شده متورم است یا درد وجود دارد از علائم اشکال عروقی اند و علامت ذکر شده است که نباید در مورد آن ماساژ استفاده شود. در مورد ماساژ باید پاتوژنز بیماری را شناخت اگر بیماری ادم یا خیز دارد علت و ریشه آنرا مورد بررسی قرار دهید در صورتیکه به بیماریهای عروقی یا قلبی یا کلیوی مشکوک باشیم باید با پزشک متخصص مشورت کنیم و بعد ماساژ استفاده شود. در بیمارانی که واریس دارند توصیه می شود که ماساژ با احتیاط استفاده شود. ماساژ عمقی بیشتر این عوارض احتمالی را ایجاد می کند و ماساژ سطحی کمتر این خطر را دارد.

اصول و مبانی ماساژ:

1-     ماساژ بخشی از درمان فیزیوتراپی است و بهتر است همراه روشهای دیگر مثل تمرین درمانی، الکتروتراپی، و تکنیکهای دیگر استفاده شود.

2-     چنانچه قبل از ماساژ حرارت سا گرما استفاده بکنیم در موضع یا ناحیه ای که قصد ماساژ آن را داریم تدثیرات ماساژ مضاعف می شود زیرا فرد در اثر استفاده از حرارت گردش خون بهتری پیدا می کند علاوه بر آن چون به مدت 15 تا 20 دقیقه حرارت می گیرد باعث می شود فرد در یک وضعیت راحت قرار گیرد و تأثیرات ماساژ بیشتر می شود.

3-     استفاده از تخت مناسب: قرار دادن بیمار بر روی یک تخت مناسب مهمترین اصل در هنگام ماساژ است تخت باید نرم و با اندازه مناسب باشد. معمولا طول تخت دو متر و عرض آن 70 تا 65 سانتی متر و ارتفاع آن متناسب با قد فیزیوتراپیست است که حدود 75 سانتی متر می باشد. تخت ماساژ بهتر است قابلیت تاش دن با جمع شدن داشته باشد همینطور چنانچه تخت ماساژ قدرت تغییر دادن وضعیت را داشته باشد برای انجام ماساژ بسیار مناسب است.

4-     قرار دادن سیر بیمار در یک وضعیت مناسب بطورکلی تعیین وضعیت یا قرار دادن بیمار در یک وضعیت مناسب نیمی از تأثیرات ماساژ را تضمین می کند. وقتی فرد در یک وضعیت مناسب و راحت قرار گرفت عضلاتش حداقل انقباض و تنش را دارد و همین امر موجب شل شدن عضلات و ایجاد آرامش یا Relaxation می گردد. برای بدست آوردن وضعیت مناسب می توانیم از تخت ماساژ استفاده کنیم بطوریکه پای بیمار یکی بالاتر قرار گیرد. و برو دستها توسط قسمتهای جلوی تخت محافظت می گردد در صورت عدم دسترسی به تخت می توان از بالش یا ملافه برای ایجاد این وضعیت مناسب استفاده کرد. ناحیه مورد ماساژ باید برهنه شود ولی نواحی دیگر باید با پوشش مناسب پوشیده شود تا فرد دچار سرما خوردگی نشود در ضمن راحت باشد.

5-     اتاق ماساژ در انجام ماساژ اهمیت زیادی دارد بیماری بایست در یک محیط گرم با نور مناسب و مهمتر از همه آرام و ساکت قرار گیرد.

6-     ماساژ باید بصورت انفرادی انجام شود.

7-     استفاده از روغن در ماساژ: در حالت طبیعی دستهای تراپیست نیازی به ماده چرب کننده ندارد مصرف پودر بخاطر مسدود کردن منافذ پوست مناسب نیست اگر چه توصیه میشود در مواقعی که پوست بیمار یا دست تراپیست بطور مکرر عرق می کند از پماد استفاده شود. استفاده از روغن و پمادهای چرب در مورد پوست روغن یا پماد چرب باید بمقدار کم و در حد نیاز باشد.

استفاده زیاد ممکن است موجب ایجاد حساسیت و همینطور مختل شدن حرکات ماساژ گردد. میزان روغن بعدی باشد که پس از ماساژ روی پوست باقی نماند مقدار آن بستگی به خشکی پوست دستهای تراپیست دارد. هدف استفاده از آن اجازه حرکت بشکل نرم و راحت است تا بیمار احساس درد و ناراحتی کند.

8-     در مواقعی که دستهای تراپیست سرد یا خشک باشد می تواند دستها را با آب گرم گرم کند یاحرکت دادن روی یکدیگر دستهای خود را گرم و نرم نماید.

ویژگیهای ماساژور:

1-     داشتن دستهای گرم و نرم: وجود انعطاف پذیری در انگشتان و دستان یا مثل کردن و سفت کردن انگشتان دست مهمترین مهارت یا ویژگی ماساژ و راست یادگیری و آموزش تکنیکهای ماساژ یا موقعیت در درمان یا ماساژ تا حد زیادی وابسته به انعطاف پذیری دست است.

2-     نحوه ایستادن فیزیوتراپیست: فیزیوتراپیست باید بنحوی بایستد که بر بیمار مسلط باشد یک پا جلوی پای دیگر قرار گیرد تا تعادل بیشتر گردد و نیروی کمتری بر کمر وارد شود.

3-     وسایل متفرقه مثل ساعت و النگو نداشته باشد. لباس راحتی بر تن کند تا امکان انجام حرکات را        داشته باشد. برای جلوگیری از خستگی بجای اینکار سه بار از راه بینی عمل دم و از راه دهان بازدم را انجام دهد. همین کار را باید ازبیمار خواست. تا در وی نیز آرامش ایجاد شود به بیان دیگر تا آنجا که می تواند اکسیژن و هوا را بوسیله دم عمیق به ریه های خود وارد کند و با استفاده از بازدم عمیق CO2 را از طریق دهان خارج نماید.

4-     داشتن مهارت یکی دیگر  از ویژگیهای ماساژور است که در طول زمان بدست می آید شخصی مهارت دارد که بتواند ماساژ را سریع و مرتب انجام دهد و در هرگونه تعجیل و دستپاچگی قبل از درمان و در طول درمان اجتناب کند و این وقتی میسر است که برنامه درمانی افراد براساس زمان تعیین شده است و قرار قبلی رعایت شود و حرکات با هدف انجام گیرد و از انجام ماساژ و حرکات بی هدف جدا خودداری کند. تغییر حرکات است باید بملایمت و با دقت انجام گیرد تا از تخریب انتهای پایانه های حسی پوست جلوگیری شود. پیوستگی حرکات همیشه باید حفظ شود. از صحبت کردن با بیمار حتی المقدور خودداری کنیم تا آرامش وی را بهم نزنیم . نکته دیگر اینکه هنر ماساژ به مهارت آن بستگی دارد نه به قدرت ماساژ. بعبارت دیگر در ماساژهای سنتی قدرت ودر ماساژ طبی مهارت مطرح است. مهارت ماساژور نباید موجب ایجاد ناخوشایندی یا آزار و اذیت و درد در بافتها گردد به طور خلاصه در مورد صفات ماساژو باید گفت توانایی فردی در انجام ماساژ بسیار مهم است و در هر حال مثل سایر هنرها انجام ماساژ توسط افرادی که استعداد مهارت انجام آن را ندارند روش صحیح و قابل قبولی نیست در مورد افراد آموزش دیده و آگاه از آناتومی بدن و مهارتهای ماساژ استفاده از این هنر مانعی ندارد.

اجزاء یا عناصر ماساژ

1-     فرکانس ماساژ یا تعداد دفعاتی که ماساژ را در روز یا هفته انجام می دهیم:

فاکتورهایی که در فرکانس ماساژ باید در نظر بگیریم عبارتند از : 1. سن فرد: در افر اد جوان می توان ماساژ را روزی دو بار یا بیشتر به کار برد ولی در افراد مسن یا بچه ها بهتر است فرکانس ماساژ کم ویک روز در میان یا حداکثر روزی یک نوبت انجام گیرد.

2-     نوع ضایعه: در مواقعی که ضایعه حاد باشد بهتر است ماساژ با فرکانس و روزی 1 بار یا در هفته سه نوبت انجام گیرد در موارد مزمن مثل تاندونیت ها می توان با فرکانس بیشتر و روزی 2 بار یا بیشتر از تکنیکهای ماساژ استفاده کرد.

3-     هدف از درمان: چنانچه هدف از ماساژ ایجاد آرامش یا Relaxation در فرد باشد می توان فرکانس ماساژ را مطابق با هدف فوق و برای بدست آوردن آرامش پس از خستگی یا اضطراب و استرس استفاده کرد اما اگر هدف از ماساژ ایجاد تحریک و آماده نمودن بیشتر فرد برای فعالیت باشد فرکانس ماساژ می تواند بیشتر شود بعنوان مثال برای ورزشکاران مثل کشتی گیران و وزنه برداران و ... که در روز چند بار به فعالیت و رقابت می پردازند و میتوان هر بار قبل از مسابقه از تکنیکهای تحریکی ماساژ استفاده کرد ماساژ در واقع باید بر حسب نیاز بیمار استفاده شود.

مدت زمان ماساژ:

در مورد مدت ماساژ و زمان انجام آن نکاتی را باید در نظر گرفت: 1- موضع مورد نظر یا اندامی که ماساژ روی آن انجام میگیرد. اگر ماساژ بصورت موضعی و برای یک ناحیه مورد نظر باشد مدت محدود بیت 5 تا 10 دقیقه صورت میگیرد اما اگر هدف از آن اجرا کل بدن و بصورت جنرال باشد زمان انجام ماساژ زیاد و بین 30 دقیقه تا یک ساعت ممکن است طول بکشد پس محل درمان در مدت زمان انجام ماساژ نقش مهمی دارد. 2- سن و اندازه بیمار: برای افراد لاغر و بچه ها مدت زمان انجام ماساژ کم و برای افراد بزرگسال و چاق مدت زمان طولانی تری استفاده میشود. 3- نوع تکنیک ماساژ: که بعداً توضیح داده می شود. 4- هدف درمان: اگر در طول درمان به هدف درمان رسیدیم یعنی تغییری در وضعیت بیمار یا ضایعه بوجود آنند مدت ماساژ را تغییر می دهیم.

ریتم ماساژ یا نحوه انجام آن:

در این مورد مهمترین عامل نوع تکنیک ماساژ است معمولاً ریتم ماساژ باید بنحوی باشد که در ابتدای ماساژ ملایم و در اواسط ماساژ به اوج خود برسد و در مراحل آخر ماساژ دوباره ریتم ملایم گردد در بعضی افراد فشار و ریتم ماساژ ممکن است بیشتر به کار رود مثل افراد چاق و در گروه دیگر یعنی افراد لاغر و کودکان و افراد مسن ریتم ماساژ باید آهسته تر باشد.

سرعت انجام ماساژ:

این فاکتور بستگی به سن، نوع ضایعه و هدف درمان دارد. در مواقع وجود ضایعات حاد سرعت ماساژ کم می باشد.

که بخاطر جلوگیری ازتحریک و تشدید بیماری است. در مواقعی که ضایعه مزمن است می توان ماساژ را با سرعت بیشتری انجام داد. همینطور در افراد بزرگسال و تنومند چاق می توان در سرعت بیشتر و برای افراد لاغر یا کودکان از سرعت کم(برای همکاری) استفاده کرد. سرعت با نوع تکنیک ماساژ مرتبط است که در توضیح تکنیکها گفته خواهد شد.

مسیر و جهت انجام حرکت ماساژ:

اگر هدف ما بهبود گردش خون و تحریک سیستم لنفاوی باشد بهتر است از محیط به مرکز انجام شود ولی اگر هدف دیگری داشته باشیم بهتر است برای جلوگیری از اذیت شدن بیمار در جهت موهای بدن انجام شود. بنابراین ماساژ را می توان در هر جهتی اعمال نمود ولی در جهتی که بیمار احساس آرامش بیشتری می کند مناسب تر است گاهی جهت ماساژ بصورت عرضی (برای رفع چسبندگی) و گاهی بصورت طولی و جهت فیبرهای عضله ماساژ انجام گیرد در بعضی شرایط ماساژ بصورت دورانی و چرخشی انجام گیرد بعنوان مثال برای درمان شانه دردها می توان ماساژ را بصورت دورانی و در موضع معضل شانه انجام داد پس نوع تکنیک ماساژ در جهت و مسیر ماساژ دخالت دارد.

نحوه تماس دستها:

در هنگام تماس دستها در ابتدا باید طور ملایم دستها با پوست بیمار تماس برقرار کند هدف از آن بخاطر عادت کردن پوست بیمار با دست تراپیست می باشد همینطور بخاطر جلوگیری از حساسیت و تحریک بیمار تماس دستها باید بصورت ملایم باشد. در هنگام تماس دست با موضع درمان به برجستگی ها و نقاط استخوانی باید دقت شود گاهی بافتهایی که در زیر برجستگی ها قرار دارند حساس بوده و با تماس دست ممکن است باعث تولید درد  و ناراحتی برای فرد شود. در طول ماساژ باید تماس کامل دست تراپیست با بدن بیمار حفظ گردد و بیمار در تمام مدت درمان پیوسته و مداوم را حس نماید.

استراحت یا Rest :

پس از انجام ماساژفرد می بایست بمدت چند دقیقه تا چند ساعت استراحت نماید تا اثرات و نتایج ماساژ را درک کند این نکته  در مورد ماساژهایی است که هدف از آنها Relaxation است. چنانچه ماساژهای تحریکی انجام گرفت(بخصوص برای افرادی که قصد فعالیت و ورزش را پس از ماساژ دارند) نیاز است که حتماً فرد پس از ماساژ اقدام به فعالیت کند.

استفاده از حرارت ملایم جهت آماده کردن بیمار و قرار دادن مریض در وضعیت راحت و مناسب.

توضیح و شرح تکنیکهای ماساژ:

1-     ماساژ سطحی Stroking

2-     ماساژ فشردن Compresion

3-     ماساژ ضربه ایPercussion

Stroking Massage:

این نوع ماساژ که بعضی کتابها effeurag نامیده اند به دو دسته Superficial و Deep تقسیم می شود (افورنج به دو دسته light و Deep تقسیم می شود)

a.Superfrcial stroking massage

تعریف استروکینگ سطحی: ماساژ استروکینگ به معنای حرکت نرم دست بر روی پوست بیمار می باشد که هیچ کوششی جهت انتقال نیرو به توده ماهیچه های عمقی انجام نمی گیرد در واقع این نوع ماساژ سرخوردن دست بر روی پوست بیمار است بعبارت دیگر ماساژ سطحی یا ماساژ نرم عبارت است از یکسری حرکات نرم و ملایم که تنها پوست کف دست با سطح پوست بدن تماس پیدا می کند. در این نوع ماساژ از وارد آوردن هرگونه فشار باید خودداری کرد.

اهداف انجام استروکینگ سطحی:

1-تماس پوست دست یا عادت کردن پوست بیمار با پوست دست تراپیست.

2-توزیع یا پخش روغن یا پماد که برای تکنیکهای ماساژ استفاده می شود.

3-کمک به برگشت جریان خون و لنف

4-این نوع تکنیک ماساژ فرد را برای انجام تکنیکهای بعدی ماساژ آماده می نماید.

5-شروع و اتمام جلسه ماساژ با استروکینگ سطحی صورت میگیرد.

ویزگیهای حرکت:

1-     فشار: در این تکنیک یا فشار وارد نمی آید و یا خیلی ملایم است تماس دست در شروع و اتمام جلسه باید تدریجی و آرام بنحوی باشد که هنگامی که دست برداشته می شود بیمار احساس خاصی نکند. تماس دست پوست بیمار باید حداکثر باشد و دستها خاصیت انعطاف پذیری بیشتری داشته باشد.

2-     جهت حرکت در هر دو قسمت یعنی هم بطرف بالا و هم بطرف پایین صورت میگیرد و بیشتر در جهتی است که بیمار احساس رضایت کند چون ماساژ سطحی موجب ایجاد آرامش می شود باید فرد در یک وضعیت راحت و در جهتی که Relaxotion حاصل می شود صورت گیرد.

3-     ریتم ماساژ: در ماساژ سطحی ریتم حرکت فوق العاده مهم است در استروکینگ حرکات بطور ملایم و آهسته انجام می شود تا Relaxotionحاصل شود.

b. Deep Stroking Massage

در استروکینگ عمقی بر خلاف استروکینگ سطحی مقدار کمی فشار بر بافت یا پوست بیمار اعمال می گردد. معمولاً استروکینگ را بعد از استروکینگ سطحی انجام می دهند هدف از آن بهتر شدن جریان وریدی و لنفی بدن می باشد نکته قابل توجه این است که بدنبال هر حرکت استروکینگ عمقی یک حرکت استروکینگ سطحی انجام می شود زیرا برای جلوگیری از تحریک رفلکسی انتهای اعصاب حسی بعد از آن استروکینگ سطحی را انجام می دهیم.

حرکات استروکینگ سطحی بصورت سرعت و برگشتی است ولی در حرکات استروکینگ عمقی رفت یا برگشت بصورت عمقی و دیگری بصورت سطحی انجام می شود.

در حرکات استروکینگ انجام حرکات بیشتر برای نواحی وسیع مثل پشت رانها و عضلات پشت ساق مورد نظر است همینطور در موارد حاد ضایعات می توان از حرکات استروکینگ استفاده نمود.

تعداد دفعات انجام حرکت استروکینگ براساس هدف درمان متفاوت می باشد ولی بین 2 تا 5 بار می توان برای هر ناحیه یا موضع براساس هدف استفاده کرد.

نحوه انجام حرکات استروکینگ:

ابتدا بیمار در یک وضعیت راحت و ریلاکس قرار میگیرد و در صورت نیاز می توان با استفاده از بالش ها پاهای بیمار را کمی بالاتر قرار داد دستهای ماساژور به دو شکل می باشد یا انگشتان بصورت abd و شست در  abd و یا همه انگشتان در abd چنانچه ناحیه وسیعی مورد نظر باشد از شکل دوم برای برقرار نمودن تماس حداکثر انگشتان با پوست بیمار استفاده می کنیم و در صورتیکه ناحیه مورد نظر کوچک باشد انگشتان دست بصورت add و شست دو abd یعنی شکل اول استفاده می کنیم گاهی مواقع انجام حرکات استروکینگ بر روی پوست بیمار می توانیم نقاط حساس یا عضلانی که دچار stiffiness شده اند را تشخیص دهیم و نقاط دردناک را مشخص کنیم. یکی دیگر از هدفهایی که با این حرکات بدست می آید کاهش آدم است بخصوص اگر بصورت عمقی استفاده شود و جهت آن از دیستال به پروگزیمال عضو باشد.

Compression Massage:

تعریف: ماساژ comp یا Perrissage (پتری یسج) حرکاتی است شامل گرفتن بافت و آزاد کردن آن بطور مکرر و یکنواخت که ممکن است با یک دست یا هر دو دست صورت گیرد و بستگی به موضع درمان دارد. این حرکت ممکن است فقط با انگشتان دست انجام گیرد یکی از صفات این تکنیک که با ماساژ stroching متفاوت است میزان فشاریست که در این تکنیک وارد می شود در حالیکه در ماساژ سطحی هیچ فشاری وارد نمی شود.

اهداف انجام ماساژ compression:

1-     استرس یا کششی که بر مالشهایی که دچار کوتاهی شده اند وارد می گردد.

2-     شل کردن و نرم کردن چسبندگیهای که بین بافتها ناشی از صدمات و ضایعات ایجاد گشته است.

3-     تسریع جریان وریدی: این تکنیک باعث خروج مواد زاید که بعلت عدم فعالیت در عضله جمع شده اند می شود همینطور براساس نظر سریاکس تکنیک comp باعث رفع کرامپ های عضلانی (گرفتگی یا اسپاسم) و همین طور رفع حساسیت در انتهای اندامهای قطع شده (Stamp) می گردد.

علل کرامپ را می توان به کمبود الکترولیت هایی مثل Caو Naو K و زیاد عرق کردن مربوط دانست و برای رفع کرامپ استرچ، ماساژ comp و اسپری های سرد کننده استفاده می شود.

انواع ماساژهای Compression:

Kneeding .a

ماساژ Kneeding عبارت است از گرفتن یا فشردن یک گروه عضلات یا یک عضله یا قسمتی از یک عضله و سپس آزاد کردن آن این حرکت براساس قسمتهایی از دست که در آن به کار می رود نامگذاری می شود:

1-     Palmar Kneeding: حرکت بوسیله انگشتان صورت میگیرد.

2-     Thump Kneeding: حرکت بوسیله یک شست صورت میگیرد.

روش اجرای حرکت Kneeding:

برای تکنیکهای ماساژ بیمار باید از وضعیت راحت و ریلاکس باشد همینطور حرکت باید بصورت ملایم و ریتمیک صورت گیرد و نکته مهم اینکه چون این تکنیک همراه فشار اعمال می شود باید فشار بنحوی باشد که موجب ایجاد درد برای بیمار نشود.

Friction .b

این حرکت بطور مکرر در فیزیوتراپی استفاده می شود و بطور موضعی به کار می رود این کار موجب شل شدن چسبندگی پوست و بافت اسکار زیر آن آزاد شدن چسبندگی های عمقی که در لایه های عمقی زیر پوست قرار دارند می شود. در واقع این تکنیک جهت دستیابی به بافتهای زیر پوست می باشد. براساس نظر سریاکس تکنیک friction مهمترین تکنیک ماساژ در فیزیوتراپی است. این حرکت بصورت حرکات چرخشی کوچک که براساس ناحیه تحت درمان صورت میگیرد انجام می شود. این حرکت توسط نوک انگشتان انگشت شست یا انتهای دست انجام می شود نکته مهم این است که در حرکت friction فشار یا گرفتن نسج نرم بصورت عمقی می باشد و نباید پوست یا لایه های سطح را گرفت بلکه باعث زیر پوست مورد نظر است معمولاً این تکنیک بصورت حرکات چرخشی و دورانی انجام می شود.

مورد استفاده در این تکنیک:

1-     تاندونیت یا التهاب تاندونها مثلاً در تاندونیت عضله سوپرااسپنتاتوس یا بای سپس یا عضلات فلسکور مچ دست در tennis (اپی کندیل داخلی) یا عضلات اکستانسور مچ در Golfelbow (اپی کندیل خارجی)

2-     در sprain ها یا ضایعات مزمن لیگامانها.

3-     نرم کردم سفتی بافتها متعاقب شکستگی ها.

بطور خلاصه در این تکنیک در بیماریهای مزمن بافت نرم از قبیل تاندون لیگامان یا عضله استفاده می شود همینطور برای حفظ Mobility یا تحریک ساختمانهای دیگر و مفاصل و افزایش انعطاف پذیری و خاصیت ارتجاعی بافتها از تکنیک friction استفاده نمود. نکته بسیار مهم اینکه از این تکنیک در موارد حاد بیماریهای بافت نرم نباید استفاده کرد چون باعث تحریک بافت و افزایش نورم و التهاب میگردد بنابراین از این تکنیک نمی توان در بیماریهایی همانند آرتریت روماتوتید، بورسیت ها ضربات حاد و التهابات ناشی از عفونت استفاده نمود.

روش اجرای تکنیک friction:

در ابتدا باید با یک فشار آرام تراپیست پوست روی محل ضایعه را بطرف جلو و عقب حرکت دهد و با انجام ماساژ Stroking بیمار را برای انجام حرکات friction آماده کند اینکار حدود 2 تا3 مرتبه صورت میگیرد.

سپس این تکنیک براساس ناحیه درمان و موضع درگیر بمدت 2 تا3 دقیقه و یا حداکثر 5 دقیقه انجام میگیرد پس از انجام ماساژ از بیمار ارزیابی می شود و میزان درد و سفتی بافت یا قبل از ماساژ مقایسه می گردد در صورت کاهش درد یا بهبود وضعیت بافت درمان ماساژ friction باید برای چند روز یا چند جلسه تکرار شود و هر جلسه بمدت 2تا3 دقیقه بر میزان friction بافت افزوده میگردد تا حداکثر به 10 دقیقه برسد. در هنگام انجام این تکنیک باید مواظب بود که friction که در محل ضایعات انجام گردد نه در محل و دیگر اینکه روی پوست اعمال نشود بلکه فشار باید متوجه زیر پوست گردد.

روش اجرای تکنیک friction برای تاندونیت عضله سوپرااسپیناتوس:

این تکنیک شامل یکسری حرکات است که بر روی بیمار در حالت نشسته یا خوابیده انجام میشود دو دست بیمار با استفاده از بالش یا تکیه گاه دیگر در حالت ریلاکس قرار میگیرد. تراپیست تاندون عضله را بین برجستگی بزرگ استخوان و زائده آکرومیون مس مس کند و پس از پیدا کردن تاندون فوق حرکات friction با نوک انگشت شست بصورت دورانی بمدت 2تا3 دقیقه انجام می شود.

3.Percusion Massage

این تکنیک شامل یکسری حرکات سریع است که با یک دست یا هر  دو دست بر روی بافت مورد نظر به کار می رود بنابراین هرگونه ضربات سریع و متوالی تحت عنوان Percusion نامیده می شود.

هدف از انجام این تکنیک، این تکنیک بیشتر برای ایجاد تحریک به کار می رود از آنجائیکه اغلب تکنیکهای ماساژ بخصوص ماساژ سطحی جهت ایجاد relaxation یا شل شذن عضلات به کار میرود. و بیشتر در ورزشکاران قبل از شروع مسابقات و فعالیت می توان استفاده نمود همین طور جهت تخلیه ترشحات ریه بعنوان یکی از تکنیکهای فیزیوتراپی سینه می توان از این تکنیک استفاده کرد.

انواع تکنیکهای percussion:

a)Hacking :چنانچه ضربات با کناره دست یعنی در امتداد انگشت کوچک زده شود Hacking گفته می شود که در واقع زدن ضربات با کناره اولانار دست است.

روش انجام تکنیک Hacking:ضمن اجرای تکنیک Hacking می بایست دستها بموازات یکدیگر بوده و کاملاً شل و ریلاکس باشد. ساعد باید در Mid.position قرار گیرد. ضربات به نحوی زده می شود که یکدست بطرف پایین و دست دیگر بطرف بالا حرکت کند و کف دستها رو بروی هم باشد نحوه زدن ضربات بشکلی است که ضربات نرم و سریع و بطور متناوب و ریتمیک زده می شود.

تذکر: از انجام این تکنیک بصورت سریع و مکرر بر بعضی از نقاط بدن مثل کلیه ها، قلب و نواحی حساس بدن می بایست خودداری کرد. از این تکنیک بیشتر بر روی نواحی عضلانی بدن استفاده می شود.

Cupping (b

در این تکنیک دستها به شکل فنجان در می آید بطوریکه شست و انگشتان کمی خم می شود و بشکل V کنتراکچر قرار میگیرد سرعت، ریتم و نحوه اجرای حرکات مثل تکنیک Hacking است. خاصیت این تکنیک این است که در ضمن زدن ضرباتبین گودی کف دست و پوست بیمار در ناحیه درمان خلأ ایجاد می شود و موجب ایجاد مکش در پوست آن ناحیه می شود.

Staping (c

تکنیک Staping مشابه cupping است با این تفاوت که دیگر V در انگشتان وجود ندارد و انگشتان صاف هستند و ضربات با کف دست زده می شود در نتیجه خلایی که در حالت cupping بوجود می آید دیگر وجود ندارد.

Beating (d

این تکنیک نیز مانند تکنیکهای قبلی است با این تفاوت که ضربات توسط برآمدگی هیپوتنار و در حالیکه انگشتان در V هستند و به شکل 8 هستند انجام میگیرد. این تکنیک بیشتر در مورد عضلات صورت استفاده می شود.

Tapping (e

چنانچه ضربات با انتهای انگشتان زده شود اصطلاحاً Tapping گفته می شود از این تکنیک برای مواقعی که پوست بیمار حساس است و باید میزان فشار وارده کمتر باشد استفاده می شود در هنگام اجرای این تکنیک می بایست حرکات با نوک انگشتان انجام گیرد و ناخن با پوست بیمار تماس نیابد.

Pincement (f

در این تکنیکضربات با دو انگشت سبابه و شست وارد می شود. در این تکنیک بافت یا عضله بین انگشت شست و سبابه قرار گرفته و بلند می شود (مانند نیشگون گرفتن) این تکنیک در کمر دردهای موضعی و برای رفع چسبیدگیهای موضعی استفاده می شود. در افرادی که   Tapping point (یک نقطه حساس در عضله)دارند این تکنیک بیشتر استفاده می شود.

Vibration (g

تکنیک Vibration یا لرزاندن مهمترین تکنیک Percuson است که بیشتر در بیماران تنفسی استفاده می شود علاوه بر آن می توان برای کاهش دردهای عصبی یا درد سیاتیک یا دردهای ناشی از اسپاسم عضلات استفاده شود. در این تکنیک با قرار دادن دستها روی ناحیه مورد نظر حرکت که به جای دست این حرکت را انجام می دهد به این دستگاهها که تکنیک Vibration را به اجرا می گذارند Vibration یا ماساژور گویند.

تفاوت این دستگاه با دستهای تراپیست در عمل این است که سرعت و ریتم و میزان فشار حرکات دستگاه معین بوده و می توان در مواقعی که تعداد افرادی که می خواهیم این تکنیک را در مورد آنها انجام دهیم زیاد باشند می توانیم از این دستگاهها استفاده کنیم اما انجام این حرکات توسط دست تراپیست نتیجه و اثرات بیشتری دارد زیرا لمس پوست بیمار برای او اثرات روحی و روانی دارد. همینطور اگر در حین درمان و واکنشی در پوست بیمار  یا ناحیه درمان حس شود تراپیست متوجه می گردد. اما اشکال اجرای تکنیک با دست این است که برای تراپیست خستگی ایجاد میکند و نمی توان در مواقعی که تعداد بیمار زیاد است استفاده کرد.(این تکنیک در بیماران تنفسی در هنگام بازدم به اجرا گذاشته می شود.)

Shaking (h

تکنیک  Shaking یا تکان دادن جهت شل کردن عضلات و کاهش اسپاسم یا سفتی عضلات استفاده می شود در این تکنیک کل یک اندام یا قسمتی از یک عضله در دست گرفته می شود و بطور آرام و مرتب تکان داده می شود و همین امر موجب relaxation در اندام می گردد. این تکنیک بیشتر برای بیماران نورولوژیک و با هدف افزایش دامنه حرکتی در اندام فوقانی اجرا می گردد. از تکنیکهای فوق میتوان بصورت تک تک یا با یکدیگر استفاده کرد که براساس نیاز بیمار امکانات و اهداف درمان تکنیکهای مختلف percussion را استفاده می کنیم.

مهمترین نکته در انجام تکنیکهای  percussion این است که حرکات دست ماساژور باید در مچ صورت گیرد و فشاری به آرنج و شانه وارد نشود.

کاربرد ماساژ در ورزشکاران:

استفاده از ماساژ در ورزشکاران مانند افراد عادی است با چند تفاوت:

1-نیازهای ورزشکاران با افراد عادی متفاوت است.

2-تجمع مواد زاید در بافتها متعاقب ورزش و تمرین ایجاد می شود.

3-طئل مدت ماساژ در ورزشکاران بیشتر است.

مراحل استفاده ازماساژ در ورزش

1-     ماساژ هنگام تمرین2-ماساژ قبل از مسابقه3-ماساژ حین مسابقه4-ماساژ بعد از مسبقه استفاده از ماساژ هنگام تمرین:

این نوع ماساژ زمانی استفاده می شود که ورزشکار در حالت آمادگی و حالت مطلوب باشد. نحوه انجام ماساژ روی بافتهای بدن به این ترتیب است که پس از انجام یک تمرین ماساژور می تواند بنحو عمیق و قوی ماساژ را روی بافتهای بدن انجام دهد اگر ماساژ قوی و محکم استفاده شود باید ورزشکار یک روز استراحت کند و روز بعد در مسابقه شرکت فعال داشته باشد.

استفاده از ماساژ قبل از مطالعه:

تفاوت مسابقه و تمرین این است که تمرین در مدت زیادتر و با تلاش sub max انجام میگیرد ولی مسابقه در یک زمان مشخص و کوتاه با تلاش حداکثر انجام می شود. برای همین انجام ماساژ قبل از مسابقه بامراحل دیگر متفاوت است چون انجام ماساژ در این مرحله شامل ماساژ نرم، ملایم و سطحی و شل کننده عضلات(relaxation) است که در هر حال نباید دردناک باشد بلکه بصورت محرکی برای اثر روانی در ورزشکار باشد بهتر است ماساژ قبل از مسابقه با تمریناتی مثل حرکات درجا-دودرجا و تمرینات کششی عضلات همراه شود.

استفاده از ماشاژ حین مسابقه:

در برخی از رشته های ورزشی مثل والیبالی، بسکتبال، فوتبال، بکس که در چند time برگزار میشود و به ورزشکاران بین game ها اجازه استراحت داده می شود می توان از ماساژ استفاده کرد. منظور از ماساژ حین مسابقه ماساژی است که بین دو نیمه داده می شود این نوع ماساژ باید کوتاه، ملایم و نرم باشد بنحوی که ورزشکار را جهت شرکت در مسابقه آماده کند. این ماساژ بیشتر اثر روانی دارد نباید شدید و دردناک باشد.

استفاده از ماساژ پس از مسابقه:

مهمترین و شایعترین کاربرد ماساژ ورزش استفاده ازماساژ پس از مسابقه است پس از مسابقه و یک تمرین سخت و طولانی ورزشکاران نیاز به استفاده از ماساژ دارند. هدف از ماساژ در این مرحله دفع مواد زاید و اماده نمودن بدن برای مسابقه بعدی است ماساژ پس از مسابقه بیشتر شامل ماساژی است که بشکل عمقی و تحریکی است تا با تأثیر روی عروق خونی و عضلات مواد زاید، اسیدلاکتیک و.... را بهتر و راحت تر دقع کند. نظر براین است که متعاقب تمرین بهتر است ورزشکار یک دوش آب گرم یا حمام سونا بگیرد و سپس ماساژ روی او انجام گیرد زیرا بعد از مسابقه بافتهای بدن با کمبود اکسیژن و مواد انرژی زا مواجه اند بنابراین بلافاصله پس از تمرین نمی توان زا ماساژ شدید و طولانی برای ورزشکار استفاده نمود.

شرح یک جلسه ماساژ در یک ورزشکار:

ورزشکار در یک حالت درازکش و راحت قرار میگیرد در صورت امکان با استفاده از بالش یا یک چهار پایه زیر زانوها قرار میدهیم و حالت relaxation برای ورزشکار ایجاد میکنیم. در صورتیکه با این روش آرامش و  relaxation ایجاد نگردید می توان از روش دیگر استفاده نمود. بدین شکل که از ورزشکارانی می خواهیم سه مرتبه با کشیدن نفس عمیق (دم با بینی و بازدم با دهان) و تمرکز روی تنفس عضلاتش را شل کند که روش دیگر ایجاد relaxation است پس از اینکه با روشهای مختلف relaxation ایجاد شد و استرس و هیجان مسابقه از بین رفت تکنیکهای ماساژ را به شرح زیر انجام می دهیم:

ابتدا با ماساژ سطحی stroking یا افوراژ از پاها شروع می کنیم و به سمت قلب ماساژ را انجام می دهیم ماساژ سطحی در مرحله بعد برای تنه و اندامهای فوقانی انجام می شود تعداد ماساژ سطحی برای هر عضو یا اندام 5تا6مرتبه می باشد پس از اینکه ماساژ سطحی را انجام دادیم از تکنیکهای ماساژ عمقی استفاده می کنیم ماساژ عمقی مانند ماساژ سطحی برای نواحی مختلف بدن به کار میرود و شدت فشار بتدریج زیاد می شود تا مواد زاید ناشی از متابولیسم بافتها حین ورزش از بدن دفع گردد جهت ماساژ عمقی نیز از ابتدای اندام سمت مرکز (قلب) است.

در مرحله بعد اگر ورزشکار درد یا ناراحتی خاصی در موضع خاصی داشت مثلاً اظهار میکرد در نقطه خاصی از کمر یا در ناحیه خاصی از شانه درد دارد در این مرحله از ماساژ fiction بر حسب نیاز ورزشکار استفاده میکنیم. برای رفع چسبندگیهای احتمالی در فیبرهای عضلات همینطور ایجاد نشاط و شادابی در ورزشکار میتوان از تکنیکهای ماساژ ضربه ای یا Percusion استفاده نمود ورزشکاران و افراد بیشتر طالب این نوع ماساژ هستند. بنابراین می توان از تکنیکهای مختلف ماساژ ضربه ای در قسمتهای مختلف بدن بویژه در ناحیه پشت پا یا ستون فقرات استفاده نمود. در مرحله بعدی میتوان جهت اندامها بخصوص دستها از تکنیک تکان دادن یا shaking استفاده نمود. این نوع ماساژ باعث برگشت سریعتر جریان خون وریدی و لنفی بدن میشود. در تمام مراحل انجام ماساژ ورزشکار می بایست در یک وضع راحت و آرام قرار گیرد و تکنیکهای ماساژ بنحوی باشد که موجب بروز درد و ناراحتی نشود. در پایان جلسه ماساژ باید ماساژ سطحی انجام گیرد برای ورزشکاران نمی توان در یک جلسه فقط از یک تکنیک استفاده کرد بلکه می بایست از تکنیکهای مختلف را استفاده نمود. اما بیشترین مدت را معمولاً به ماساژ ضربه ای اختصاص می دهیم.

طول مدت درمان ماساژ: مدت زمان انجام ماساژ برحسب تکنیک ماساژ، سطح مورد نظر، سن ورزشکار، قدرت فرد و هدف ماساژ و مرحله انجام ماساژ در ورزش تعیین می شود همینطور میزان مهارت و تجربه ماساژ در انجام و تعیین مدت زمان ماساژ دخالت دارد بطور متوسط برای رسیدن به نتایج مطلوب برای هر عضو یا اندام بمدت 5 دقیقه ماساژ نیاز است البته برای نواحی وسیع بدن مثل پشت ممکن است تا 15 دقیقه نیز طول بکشد. در مجموع هر جلسه ماساژ برای یک فرد ممکن است تا 45دقیقه طول بکشد. واکنش و عکس العمل فرد (اظهار رضایت یا عدم رضایت) باید در طول درمان در نظر گرفته شود. طول مدت ماساژ برای پاها حدود 20تا30 دقیقه می باشد. 1 جلسه ماساژ را میتوان هر روز یا یک روز در میان برای ورزشکاران انجام داد ولی بهتر است همیشه بعد از یک مسابقه یا تمرین سنگین یک جلسه ماساژ برای فرد اجرا شود.

انجام ماساژ در رشته های مختلف ورزشی:

از آنجائیکه در هر رشته ورزشی یک سری از عضلات فعالیت و تحرک بیشتری دارند می بایست در هنگام انجام ماساژ به رشته تخصصی ورزشکار نیز توجه کرد بعنوان مثال در ورزشکاران دونده بیشترین فشار روی عضلات پا(عضله گالستروکینیموس و کوادرسیپس) وارد میشود یا در ورزشکاران پرش ارتفاع بیشترین فشار روی عضلات گلوتئال، در ورزشکاران مشت زن یا یکسو روی عضلات دست بخصوص Triceps , biceps در وزنه برداران روی دلتوئید در فوتبالیست های عضلات پا وارد می شود و باید تکنیکهای ماساژ را بنحوی طراحی نمود که بیشترین تأثیر روی عضلاتی که حین مسابقه زیاد درگیر هستند داشته باشد.

نحوه اجرای ماساژ در صورت:

از موارد کاربرد ماساژ در صورت است که میتوان در دو پوزیشن انجام داد:

1-     وضعیتی که بیمار خوابیده و تراپیست بحالت ایستاده بالای سربیمار قرار گرفته است.

2-     وضعیتی که بیمار خوابیده و تراپیست در حالت نشسته بالای سر بیمار با قراردادن یک بالش روی زانوهای خود سر بیمار را ساپورت می کند و با دست تکنیکهای مختلف ماساژ را انجام میدهد این وضعیت برای تراپیست راحت تر است نکات مورد توجه در ماساژ صورت:

1-     ماساژ صورت را میتوان بصورت موضعی و تنها برای یک عضله از صورت یا بصورت عمومی برای تمام صورت انجام داد.

2-     از آنجائیکه عضلات صورت کوچک و ظزیف اند و روی استخوانهای صورت قرار گرفته اند برای پیشگیری از درد و ناراحتی و آسیب می بایست از تکنیکهای نرم و ملایم استفاده نمود و از انجام حرکات شدید مانند ماساژ ضربه ای در صورت خودداری از ماساژ ضربه ای تنها بصورت tapping که با نوک انگشتان بطور ملایم زده میشود میتوان استفاده کرد.

3-     اگر بیمار نیز داشته باشد حتماً جهت انجام ماساژ صورت باید آنرا خارج کرد.

مهمترین کاربرد ماساژ در صورت در ضایعه فلج بلز Bells palsy می باشد که آسیب عصب محیطی(عصب هفتم Facal) بعلت عفونت گوش-سرماخوردگی-تنگی کانال گوش یا عوامل ارثی و ژنتیکی شخص بطور ناگهانی دچار فلج عصب صورت میشود و کلیهعضلات یک طرف صورت فلج می شود جهت بهبودی عضلات و برگشت عصب میتوان از تکنیکهای مختلف ماساژ در صورت استفاده نمود همینطور در ضایعه فلج فاسیال که در آن عصب هفتم بعلت سکته مغزی یا تومورهای مغزی یا عفونت یا برخورد یا خونریزی داخل مغزی از ناحیه هسته عصب دچار آسیب میشود.

در نتیجه کلیه عضلات سمت مقابل صورت فلج میگردد در این حالت میتوان از تکنیکهای مختلف ماساز استفاده نمود درمان این ضایعات بطور کلی استفاده از جریان گالوانیکچسب یا بانداژکشی و از همه مهمتر ماساژ است.

تکنیکهای درمانی ماساژ صورت:

اولین تکنیک استروکنیگ است که اینکار را با انگشت شست یا برجستگی های تنار دست از وسط پیشانی به سمت گیجگاه در جهت عرضی میتوان انجام داد همین طور میتوان در جهت طولی با دو انگشت شست از خط وسط از ابروها به سمت بالا انجام داد. اگر فشار را بیشتر کنیم بصورت پتری سیج یا comress در می آید و این کار تکنیک بعدی است هم بصورت عرضی و هم بطور طولی این کار انجام می دهیم.

میتوان از حرکات چرخشی شست بصورت Kneeding استفاده کرد و از پیشانی به سمت گیجگاه انجام میشود این اعمال بیشتر برای ایجاد Relaxation در بیمار است.

بعد درمورد عضلات فک تحتانی با برجستگی تنار از وسط چانه سمت گونه یا از گونه به سمت چانه با انگشتان تکنیک استروکینگ را اجرا می کنیم. این تکنیکهای را میتوان بصورت قرینه یا غیر قرینه انجام داد. در فلج عصب فاسیال که معمولاً غیرقرینه است با یک دست عضلات سمت سالم را ثابت می کنیم و با دست دیگر ماساژ را انجام می دهیم (در سمتی که فلج است و عضلات رها شده اند)

در عضلات گونه با برجستگی تنار از زیر چشمها تا زیر گوش که نوک انگشتان را قرار دادیم تکنیک را اجرا می کنیم و یا بصورت برعکس انگشتان را با فاصله در دو طرف صورت قرار میدهیم و برجستگی تنار را زیر گوش قرار میدهیم و تکنیک را انجام میدهیم جهت عضلات گونه میتوان از حرکات Kneeding استفاده کرد.

از تکنیک های ماساژ ضربه ای فقط از نوع tapping (با نوک دو انگشت) میتوان در عضلات گونه استفاده کرد د رعضلات پره بینی از ماساژ با یک انگشت استفاده می کنیم.

برای عضلات حلقوی چشم میتوان از ماساژ سطحی با یک یا دو انگشت از داخل به خارج(در پلک پایینی) یا بصورت Kneeding استفاده کرد. در فلج با ماساژ پلک از طرف پایین می کشیم.

ابتدای ماساژ در پیشانی تکنیک Strocking را برای ایجاد relaxation استفاده می کنیم.

نحوه انجام ماساژ ناحیه پشت:

بیمار به حالت خوابیده روی شکم قرار میگیرد. جهت راحتی بیمار در یک بالش زیر شکم (اجباراً) و یک بالش در ناحیه گردن و زیر سر بیمار(در صورت تمایل بیمار) استفاده می کنیم.

برای بسیاری از ناراحتی های ستون فقرات مثل کمر درد، آرتروز، اسپاسم عضلانی، دردهای مزمن عضلانی در ناحیه ستون فقرات می توان از ماساژ استفاده نمود. در صورتیکه بیمار بحالت خوابیده روی شکم قرار گیرد و در دو ناراحتی اش تشدید شود و از این وضعیت احساس ناراحتی داشت میتوان ماساژ ناحیه پشت را با وضعیت نشسته انجام داد. ماساژ پشت مانند سایر نواحی با استروکینگ سطحی شروع و بدنبال آن حرکات پتری سیج یا Kneeding صورت میگیرد(در ماساژ عمقی) برحسب نیاز بیمار میتوان از ماساژ ضربه ای نیز استفاده کرد و در نهایت با ماساژ ضربه ای نیز استفاده کرد و در نهایت با ماساژ سطحی ماساژ  ناحیه پشت را خاتمه داد.

نحوه اجرای استروکینگ:

 1- سطحی:

دستها به نحوی قرار میگیرد که انگشتان شست در کنار هم و در وسط ستون فقرات قرار میگیرد و دو دست بصورت باز در طرفین بدن قرار میگیرد حرکت بطور ملایم با بالابردن دست انجام میگیرد و همین طور که بطرف بالا می رویم دو دست به هم نزدیک می شوند و حرکت برگشت را با دستها در کنار هم ادامه می دهیم. این حرکت را میتوان 4تا5 بار برای بیمار انجام داد.

2-عمقی:

انگشتان شست روی هم و انگشتان دیگر نزدیک آن قرار میگیرد و حرکت از انتهای ستون فقرات در ناحیه ساکروم شروع می شود و بسمت بالا انجام میگیرد میزان فشار بیش از استروکینگ سطحی می باشد در بعضی از مواقع برای انجام حرکات ماساژ در ناحیه گردن می توان هنگامیکه دست سمت بالا حرکت می کند سمت چپ یا راست گردن نیز حرکت داد همین طور برای ماساژ عضلات کمربند شانه ای در هنگامی که دست ها به نزدیکی اسکاپولارسید از هم جدا می کنیم و با هر دست عضلات ناحیه کمربند شانه ای را ماساژ می دهیم(دستها را یا بطور موازی یا بطور ضربدری از هم جدا می کنیم) این حرکت را 5 تا 4 مرتبه برحسب نیاز انجام می دهیم و در هر حرکت به همین شکل به طرف پایین برمیگردیم در انجام حرکات استروکینگ عمقی در برگشت حرکت میتوان با نوک انگشتان بربافتها فشار وارد آوردیم (در هنگام حرکت افت فشار با کف دست و در حرکت برگشت با نوک انگشتان وارد میشود)

نحوه اجرای ماساژ فشاری یا Kneeding:

این نوع ماساژ با نوک انگشتان یک دست انجام میگیرد و دست دیگر برای تقویت انگشتان روی دست دیگر قرار میگیرد این نوع ماساژ بصورت موضعی و برحسب عضله مورد نیاز انجام میگیرد. گاهی حرکات پتری سیج بصورت مشت کردن و حرکت دادن به جلو و عقب bulk عضله انجام میگیرد(این تکنیک در ورزشکاران یا برای رفع چسبندگی استفاده میشود).

حرکت Kneeding: این حرکت با انگشتان شست صورت می گیرد به نحوی که انگشتان شست در مقابل و در امتداد هم و در وسط ستون فقرات قرار می گیرد و حرکت به جلو و عقب را انجام می دهد.

تکنیک بعدی ماساژ ضربه ایست که برحسب نیاز بیمار می توان از تکنیکهای مختلف آن مثل tapping, hacking, cupping و... استفاده کرد در ناحیه ستون فقرات، بخصوص برای بیماران کمر درد می توان از تکنیک Rolling استفاده کرد:

با نوک انگشتان پوست و نسج زیر آن را می گیریم و با کشیدن آن به سمت بالا بین انگشتان دست خود حرکت می دهیم این تکنیک برای کاهش دردهای مزمن کمر و رفع چسبندگی های موضعی کمر مفید می باشد (این تکنیک را حداقل 5 بار و حداکثر بار استفاده می کنیم گاهی در ناحیه کمر از تکنیک Friction استفاده می شود بخصوص زمانی که درد local کمر وجود داشته باشد. بخصوص کمر دردهایی که منشأ آنها مفاصل facet باشد میتوان با استفاده از حرکت انگشت شست یا انگشتان دیگر حرکات Priction را انجام داد. و در نهایت ماساژ پشت را با استروکینگ سطحی اتمام داد.

در مواقعی که وضعیت خوابیده برای بیمار دردناک باشد بیمار برای انجام ماساژ پشت بحالت نشسته قرار می دهیم و با استفاده از بالش و صندلی مناسب سر و تنه او را روی تکیه گاه مناسب مثل میز قرار می دهیم و مانور ماساژ را اجرا می کنیم.

این وضعیت برای تراپیست ناخوشایند است و گاهی باعث کمر درد می گردد.

نحوه انجام ماساژ ناحیه شکم:

بیمار به حالت طاق باز می خوابد برای relax عضلات پا از یک بالش زیر زانوها استفاده می کنیم و برای relax عضلات سر و گردن از یک بالش زیر سر استفاده می کنیم. همینطور برای ریلکس شدن عضلات سینه می توان بالشهای کوچکی زیر بازوها قرار داد از ماساژ قفسه سینه در مواردی مثل متعاقب جراحی ها، تشکیل بافت اسکار، در سوختگی ها و... استفاده می شود استفاده از تکنیکهای ماساژ ضربه ای بعنوان اساس کار در فیزیوتراپی سینه یا ریه ها chest P.T می باشد، در واقع تخلیه ریه ها از طریق تکنیکهای Percussion Vibration انجام می گیرد. در مواقع وجود صدمات حاد یا دردهای حاد شکمی نباید از ماساژ در ناحیه قفسه سینه و شکم استفاده کرد یا با احتیاط استفاده شود. ماساژ ناحیه شکم با استروکینگ سطحی شروع می شود و بدنبال آن استروکینگ عمقی kneeding درصورت نیاز friction ادامه می یابد و در نهایت با استروکینگ سطحی خاتمه می یابد.

نحوه استفاده استروکینگ سطحی: دستها به نحوی که انگشتان شست نزدیک هم باشند انجام می شود. این حرکت را می توان از استرنوم شروع کرد و بطرف سینه و شانه ادامه داد. برگشت حرکت تا استرنوم انجام می شود. این حرکت را 4 تا 5 بار می توان انجام داد دستها را می توان بصورت ضربدری یا موازی به طرف شانه ها حرکت داد.

استروکینگ عمقی: با یک یا هر دو دست انجام می شود و باز از استروم شروع می شود و به طرف شانه ها ادامه می یابد برای تقویت دست می توان دست دیگر را روی آن قرار داد.

Kneeding: این حرکت با نوک انگشتان انجام می شود و می توان با گذاشتن یکدست روی دست دیگر حرکت را تقویت کرد حرکت را به صورت دورانی انجام می دهیم.

در مواقعی قصد داریم عضلات ناحیه گردن را ماساژ دهیم حرکت را از استرنوم شروع می کنیم و به طرف عضلات ناحیه گردن بطور ملایم ادامه می دهیم.

وقتی هدف تخلیه ترشحات می توان از تکنیک ماساژ ضربه ای استفاده نمود که بر روی ناحیه قفسه صدری استفاده می شود ضربات با یک یا هر دو دست زده می شود. از تکنیک لرزش یا vibration هم می توان در این مورد استفاده کرد.

نحوه انجام ماساژ اندام تحتانی:

ماساژ در اندام تحتانی در گروع عضلات اکستانور  زانو (کوادری سپس) عضلات ادوکتور و عضلات culf و عضلات قدامی ساق کاربرد دارد. در صدمات و ضایعات اطراف زانو نیز فشار اطراف استخوان کشکک کار برد دارد برای اجرای ماساژ د ر اندام تحتانی مانند قسمتها بیمار باید در یک وضعیت راحت و ریلکش باشد.

اگر ادم یا التهابی در اندام تحتانی باشد می توان با قرار دادن یک بالش زیر زانو اندام را بحالت elevation در آورد تا با انجام تکنیکهای ماساژ ادم سریعتر رفع شود.

1-    ماساژ ناحیه ران:

بیمار در حالت supine قرار می گیرد و تراپیست جلوی بیمار قرار می گیرد و دستها از Asis حرکت استروکینگ سطحی بطرف مفصل زانو ادامه می دهند این حرکت را 4 مرتبه از پروگزیمال به دیستال و برعکس شروع می کنیم اگر همین حرکت را با وارد آوردن کمی فشار انجام دهیم استروکینگ عمقی است و در صورت نیاز پس از استروکینگ سطحی استفاده می شود.

حرکت kneeding معمولا با دو دست انجام می گیرد یکدست بالای استخوان کشکک در قسمت قدامی ران و دست دیگر در قسمت داخلی ران انجام می گیرد. این حرکت با مشت کردن توده عضلانی با کف دست انجام می گیرد. بدین شکل که دستی که روی کشکک بود (مثلا دست چپ) بطرف پایین و همزمان دست دیگر که در طرف ران بود بطرف بالا می آید و این حرکت بطور متناوب برای بیمار انجام می گیرد (مانند چلاندن لباس) این حرکت از دیستال به پروگزیمال انجام می گیرد و برگشت حرکت یا با استروکینگ سطحی است یا با حرکت kneeding با کف دست اگر چسبندگی یا مشکل سفتی در عضله وجود داشته باشد می توان از ماساژ را می توان تنها با یک انگشت شست یا نوک انگشتان انجام داد.

ماساژ عضلات هامسترنیگ: در وضعیت فوق (supine) می توان تکنیک Rnecding را برای عضلات هامسترنیگ اجرا کرد. زانو کمی خم می شود و یکدست تراپیست زیر زانو و دست دیگر در سمت داخل زانو قرار می گیرد و بطور متناوب با مشت کردن عضلات هامسترنیگ یکدست بسمت بالا و دست دیگر بسمت پایین می آید و حرکت kneeding انجام می شود.

قبل از اجرای این تکنیک استروکینگ سطحی و عمقی درصورت نیاز برای عضلات هامسترنیگ انجام می دهیم. بیمار در حالت Prone قرار می گیرد و حرکت از عضلات گلوتئال شروع به خلف زانو خم می شود. اگر کمی فشار وارد کنیم استروکینگ عمقی است. اگر چسبندگی یا کنتراکچر بخصوص در قسمتهای تاندون عضلات هامسترینگ وجود داشته باشد می توان از friction استفاده نمود. حرکات friction بصورت دورانی و با نوک انگشتان یا نوک انگشت شست انجام می گیرد. سفتی عضلات هامسترینگ باعث کمر درد و درد زانو می گردد.

2-    ماساژ استخوان کشکک:

حرکات طبیعی و نرمان پاتلا نقش مهمی در فانکشن زانو و عضله کوادر سیلیس بر عهده دارد. در صورت وارد شدن ضایعه یا صدمه به کشکک به اجرای ماساژ اطراف کشکک نیاز پیدا می کنیم. که یکی از آنها ماساژ friction با انگشت شست است. حرکات دورانی انگشت شست در اطراف پاتلا یکی از انواع friction در اطراف این استخوان است. روش دیگر این است که دو دست را در بالا و پایین کشکک قرار دهیم و با حرکت انگشتان شست استخوان کشکک را ماساژ استروکینگ سطحی یا عمقی بدهم در اینصورت کشکک را بطرف بالا می آوریم.

حرکت پاتلا بین دو انگشت سبابه و شست تکنیک موبیلزاسیون است.

گاهی بر اساس نیاز بخصوص در ورزشکاران و افراد چاق که عضلات حجیم و تنومندی دارند می توان ماساژ ضربه ای را در مورد عضلات هامسترینگ یا کوادرسیپس انجام داد.

3-    ماساژ ساق پا:

بیمار در حالت supine قرار می گیرد در استروکینگ سطحی هر دو دست در دو طرف ساق و بالای زانو قرار می گیرد و حرکت بطور ملایم بسمت پایین انجام می شود این حرکت را سه یا چهار مرتبه تکرار می کنیم. اگر کمی فشار وارد کنیم حرکت استروکینگ عمقی انجام می شود. اگر چسبندگی در عضلات قدامی ساق وجود داشت می توان از حرکات kneeding یا friction (با نوک انگشتان یا نوک انگشت شست) استفاده کرد.

برای عضلات calf در استروکینگ سطحی و عمقی بیمار به حالت دمرو می خوابد و حرکت از سمت زانو به سمت مچ پا انجام می گیرد این حرکت را می توان در دو حالت دمرو و supine انجام داد. برای اجرای kneeding عضله گاستروکینموس را در حالت supine یا prone در دست می گیریم و با حرکات دست ما بطرف بالا و پایین بطور مخالف این تکنیک را اجرا می کنیم. اگر فرد در حالت supine باشد زانو کمی خم می شود و عضلات بین دو دست قرار می گیرد و با حرکت دستها بطرف بالا و پایین حرکت kneeding انجام میشود.

4-    ماساژ مچ و کف پا:

در استروکینگ سطحی دو دست در دو طرف قوزکها قرار می گیرد و با حرکت دست بسمت انگشتان پا حرکت استروکینگ سطحی انجام می گیرد اگر کمی فشار وارد کنیم حرکت استروکینگ عمقی است.

حرکت kneeding را با انگشتان دست از مچ پا شروع می کنیم و به سمت انگشتان پا ادامه می دهیم.

در کف پا: یکدست زیر مچ و یکدست کف پا قرار می گیرد و حرکات استروکینگ سطحی و عمقی را انجام می دهیم به این ترتیب حرکت برای کف پا انجام می شود. در یک روش دیگر هر دو دست کف پا قرار می گیرد و حرکات را انجام می دهد. در تمام موارد در صورت وجود چسبندگی یا سفتی در مفصل یا عضله می توان از حرکات friction استفاده کرد.

نحوه اجرای ماساژ در اندام فوقانی:

بیمار در حالت supine و راحت قرار می گیرد اگر ادم یا التهابی در اندام وجود داشت می توان با استفاده از بالش دست را به حالت elevation در آورد. دست در کنار بدن قرار می گیرد.

ماساژ اندام فوقانی بیشتر در مورد عضلات دلتوئید و عضلات بین کاربرد دارد.

اندام در حالت prone قرار می گیرد تا کاملا ریلکس باشد: استرکینگ سطحی: دو دست در بالای شانه قرار می گیرد و حرکت استروکینگ بسمت پایین تا مچ دست انجام می گیرد اگر فشار وارد کنیم حرکت استروکینگ سطحی به عمقی تبدیل می شود. اگر برگشت حرکت بطور عمقی باعث اذیت بیمار شود باید برگشت حرکت با استروکینگ سطحی انجام شود حرکت kneeding مشابه اندام تحتانی انجام می گیرد. هدف از انجام این حرکت بهبود سیستم لنفی-وریدی و گردش خون و افزایش کارایی نسوج نرم می باشد.

چنانچ تاندونیت یا بورسیت یا درد موضعی در ناحیه شانه وجود داشته باشد می توان از حرکت friction با نوک انگشتان یا انگشت شست بمدت 2 تا 3 دقیقه استفاده کرد. همین طور در مورد عضلات فلکسور واکستانسور در اپی کندیل خارجی و داخلی نیز می توان استفاده کرد. اگر درد موضعی در محل اپی کندیل داخلی یا خارجی وجود داشته باشد (مثلا در سندرومهای Tenis elbow, Golf elbow) می توان از ماساژ friction در این مناطق استفاده کرد. این حرکت با انگشت شست یا نوک انگشتان دیگر در موضع انجام می گیرد.

ماساژ دست:

ماساژ پشت دست: تراپیست دست بیمار را می گیرد و حرکات استروکینگ سطحی و عمقی را با انگشت شست برای پشت دست بیمار انجام می دهد در مرحله بعد حرکت kneeding را با حرکت متناوب انگشت شست به طرف بالا و پایین برای تک تک استخوانهای دست انجام می دهد. حرکات friction بصورت طولی یا دورانی با انگشت شست انجام می گیرد.

حرکت ماساژ در سوختگی های دست فوق العاده اهمیت دارد و نقش اساسی در بهبود ضایعه و کاهش بافت اسکار بر عهده دارد.

ماساژ کف دست: برای کف دست نیز می توان ماساژ سطحی و عمقی را انجام داد و با حرکات انگشتان دست تکنیکهای friction و kneeding را به اجرا در آورد.

نکته: در اندام فوقانی اگر عضله دلتوئید حجیم و برجسته باشد ماساژ آنرا در سر قسمت post و lat  و  ant بطور جداگانه انجام می دهیم.

تکنیکهای ماساژ برای تک تک انگشتان هم اجرا می شود.

 

www.skatingiran.com

09361091423